CCI20111111114

akumulatorów. Należy zaznaczyć, że gazotrony są wrażliwe na przeciążenia. Wyrabia isię gazotrony na napięcia pracy do 10 000 V i natężenie prądu od 1 do 50 A.

Tyratron jest lampą trój elektrodową wypełnioną gazem szlachetnym lub parami rtęci. Różni się od gazotronu tym, że ma dodatkową elektrodę — siatkę umieszczoną pomiędzy anodą i katodą. Tyraton ma cenne właściwości prostownika ze sterowaniem siatkowym. Napięcie siatki wpływa na wartość napięcia anodowego, przy którym następuje zapłon. Przy odpowiednio dużych wartościach napięcia ujemnego siatki w obwodzie lampy prąd nie płynie nawet przy stosunkowo dużym napięciu anodowym. Zmniejszając napięcie ujemne siatki można dojść do takiej jego

O-

C_“

11

Rys. 8-13. Schemat układu połączeń jarzeniowego stabilizatora napięcia

wartości, przy której rozpoczyna się jonizacja gazu i następuje zapłon tyratonu. Po nastąpieniu zapłonu siatka sterująca nie mą już wpływu na prąd anodowy, którego przerwanie można uzyskać przez odpowiednie zmniejszenie napięcia anodowego. Działanie więc siatki sprowadza się do regulowania napięcia, przy którym następuje zapłon.

Tytatrony znalazły bardzo szerokie i różnorodne zastosowanie, np. w układach prostowniczych, w automatyce jako przekaźniki, w układach impulsowych itp.

Diody jarzeniowe (jarzeniówki) są to źródła światła w postaci szklanej bańki lub rurki wypełnionej rozrzedzonym gazem, w której znajdują się dwie zimne elektrody. Po doprowadzeniu do elektrod dostatecznie wysokiego napięcia w lampie występują wyładowania jarzeniowe. W szereg z lampą jarzeniową jest włączony opornik ograniczający prąd podczas pracy lampy tak, aby w chwili ząpłonu było wyższe napięcie niż w czasie pracy.

Żądaną barwę światła uzyskuje się przez wypełnienie lampy odpowiednim gazem, np. hel daje światło niebieskie, argon —• błękitne, neon — czerwone.

Lampy takie w kształcie rurek znalazły zastosowanie do reklam świetlnych (nazywanych pospolicie neonami).

W elektrotechnice stosuje się lampy jarzeniowe do wskaźników napięcia, w elektronice do stabilizatorów napięcia, czyli urządzenia utrzymującego stałość napięcia zasilającego określone układy.

Na rys. 8-13 przedstawiono schemat układu połączeń jarzeniowego stabilizatora napięcia.

Jeżeli napięcie zasilające U wzrasta, to prąd płynący przez jarzeniówkę wzrośnie, opór jarzeniówki maleje, a zatem opór równoważny jarzeniówki i odbiornika Ro zmaleje. Wzrost prądu spowoduje zwiększenie się spadku napięcia na oporniku R. W rezultacie wzrost napięcia na oporze R skompensuje wzrost napięcia zasilającego.

8.8. Lampy oscyloskopowe

Lampy oscyloskopowe umożliwiają obserwację wzrokową na ekranie lampy przebiegu zmienności zjawisk. Znalazły one bardzo szerokie zastosowanie w technice pomiarowej (w oscylografach), w telewizji (kineskopy), a także w niektórych specjalnych urządzeniach radiowych.

W poznanych poprzednio lampach elektronowych próżniowych elektrony poruszające się w przestrzeni między katodą a anodą tworzyły pewnego rodzaju strumień o rozmiarach poprzecznych mniej więcej odpowiadających rozmiarom elektrod lampy. W lampach oscyloskopowych strumień elektronów jest skupiany do wiązki o możliwie małym przekroju poprzecznym, przy czym elektronom nadaje się duże przyspieszenia. Taką wiązkę elektronów nazywamy promieniem elektronowym, stąd też nazwa lamp oscyloskopowych — lampy elektronopromieniowe.

Lampa oscyloskopowa w postaci bańki szklanej w kształcie zależnym od przeznaczenia lampy i odpowiednio wysokiej próżni zawiera następujące urządzenia (rys. 8-14):

1)    wyrzutnię elektronową służącą do wytwarzania wiązki elektronów i nadania im odpowiedniego przyspieszenia,

2)    urządzenie do odchylania wiązki elektronów przez działanie na nie polem elektrycznym lub magnetycznym,

'229