CIMG0101

nia pestis - Yersinia od nazwiska jej odkrywcy, a pestis z powodu nazwv choroby¹⁶, którą wywoływała.    ^

W celu uniknięcia pomyłki i nieporozumienia nazwiemy epidemię czarnej śmierci oraz wszelkie późniejsze epidemie dżumy - dżumąkrwo-toczną (ponieważ istotnym symptomem było rozległe krwawienie). Po-zwoli nam to jednoznacznie odróżnić ją od dżumy dymieniczej.

Charakterystycznym (lecz nie swoistym) objawem dżumy dymieniczej jest pojawienie się zapalnego obrzęku węzłów pachwinowych. Po ogłoszeniu wniosków Yersina okazało się, że u ofiar dżumy krwotocznej stwierdzano niekiedy występowanie spuchniętych gruczołów limfatycz-nych. Natychmiast przyjęto, że czarna śmierć została wywołana przez dżumę dymieniczą. Nikt nie porównał bezstronnie tych dwóch chorób i przez cały XX wiek pogląd ten, bazujący jedynie na pojawiających się objawach, był uznawany za pewnik i powszechnie zaakceptowany.

Żaden naukowiec nie powinien opierać swoich wniosków przy opracowywaniu hipotezy na podstawie pojedynczych obserwacji czy eksperymentu. Żaden lekarz nie postawi diagnozy, bazując na pojawieniu się pojedynczego symptomu. Będzie on przeprowadzał badania, dokładnie sprawdzając każdy objawach choroby; najprawdopodobniej będzie czekał na wyniki badań laboratoryjnych, aby wyrobić sobie pogląd na całokształt zagadnienia. Naukowcy i lekarze powinni być gotowi do zmiany decyzji, jeśli zawiodą dowody potwierdzające ich wstępne diagnozy lub jeśli nie będzie odpowiedzi ze strony pacjenta na przyjmowane leki.

Oczywiście ta powszechna i niekwestionowana opinia z 1900 roku, że dżuma krwotoczna była niczym innym jak serią epidemii dżumy dymie-niczej, zmieniła karty historii i była całkowitym odwróceniem poglądów wyznawanych przez ponad 500 lat. Wiele opowieści dotyczących dżumy należało upiększyć lub wręcz przystosować do nowej koncepcji dżumy dymieniczej.

W tym zacieraniu historii wzięli również udział wybitni naukowcy, jak np. wspomniany wcześniej mikrobiolog profesor Shrewsbury. W 1970 roku, będąc już na emeryturze, wydał wspaniałą książkę A History of Butonie Plague in ihe British Isles. Przeprowadził szczegółowe badania zebrał każdą informację na temat dżumy w Anglii. Nie objął jednak swoimi badaniami całego kontynentu europejskiego. Rezultat jego pracy jest biblią dla każdego zajmującego się tematyką dżumy.    ^y |

“ Pectilence (ang.) - dżuma

Jak można się domyślić na podstawie tytułu książki Shrewsbuiy’ ego, wierzył on, tak jak inni, że dżuma dymienicza była odpowiedzialna za wywołanie wszelkich epidemii w Anglii. A jednak jako uznany naukowiec oraz doświadczony lekarz wiedział doskonale, że w wielu przypadkach z przyczyn biologicznych było niemożliwe, aby ich przyczyną była ta właśnie choroba. Był on prawdopodobnie pierwszą osobą, wskazującą błędy w podstawach zaakceptowanej od lat teorii.

Zdyskontował (poprawnie) wiele epidemii uznawanych za dżumę dy-mieniczą, sugerując zwykle (niepoprawnie), że odpowiedzialny za nie był dur plamisty. Wybuchy epidemii podczas zimnych miesięcy (nieprzyjaznych dla dżumy dymieniczej) tłumaczył łagodną zimą. Kwestionują: prawdziwość raportów z czasów epidemii czarnej śmierci, przedstawiających śmiertelność na poziomie 50 procent (zbyt dużo w przypadku dżumy dymieniczej), przekonywał, że dane te zostały zawyżone, a prawdziwa śmiertelność wynosiła około 5 procent (nieprawdopodobnie mała wartość).

Jednak Shrewsbury pozostał oddanym obrońcą poglądu stwierdzającego, że wiele epidemii na terenie Anglii było epidemiami dżumy dymieniczej i byłby zdumiony krytyką, jaka spotkała jego rzetelną pracę. Jego zbrodnią nie było zaakceptowanie niemożliwej teorii, ale sugerowanie, że w roboczych hipotezach występowały luki oraz założenie, że nie wszystkie epidemie były epidemiami dżumy dymieniczej.

Czarna śmierd: powtół*K\o analiza biologiczna

Dr Graham Twigg jest uznanym zoologiem, specjalistą od biologii gryzoni, a zwłaszcza szczurów. To jeden z największych światowych ekspertów w dziedzinie dżumy dymieniczej. W 1984 roku opublikował The Black Death: A Biological Reappraisal, w której zgromadził wszelkie dowody na ten temat. Książka jest krytyczną i miarodajną analizą czarnej śmierci (nie zajmował się późniejszymi epidemiami dżumy), dokonaną przez eksperta, który w konkluzji stwierdził, że pandemia nie była wywołana przez dżumę dymieniczą. Twigg był pierwszą osobą, która dostrzegła ten fakt, podając go do publicznej wiadomości.

147