CCF20120305002

46

Tkaniny i dzianiny wykonane z nitek o wysokiej masie liniowej charakteryzują się znaczną grubością i wyraźnym rysunkiem splotu. Wpływa to niekorzystnie na estetykę (delikatność) i układalność wyrobu, a także na zmniejszenie sprężystości i odporności na ścieranie. Ponadto wraz ze wzrostem masy liniowej nitek wzrasta podatność wyrobów na odkształcenia plastyczne i wypychanie. Wyroby te odznaczają się natomiast lepszą ciepłochronnością._

Masa liniowa przedstawia wzajemną relację pomiędzy dlugosciąja masą nitki./

Definicje

Masa liniowa - masa wyznaczona przez mierzenie i ważenie odcinka nitki w określonym staniej

NumerGti2(Tt) - system międzynarodowego oznaczenia nitki (zalecany przez Międzynarodowy Komitet Normalizacyjny ISO jako uniwersalny). Określa on masę w gramach odcinka nitki o długości 1000 m (np. 20 tex oznacza, że masa nitki o długości 1000 m wynosi 20 g). Numer tex oblicza się według wzoru:

_Tt _ ^m .iO '

^Tt - 7 ’

gdzie:    ^

m - masa nitki, w g, l - długość nitki, w m.

Numer metryczny (Nm)¹ - wyraża długość nitki w metrach przypadającą na jednostkę masy —1 gram (np. 20 Nm oznacza, że 1 g nitki ma długość 20 m). Numer metryczny oblicza się według wzoru:

Nm = —, m

gdzie:

l - długość nitki, w m. m - masa nitki, w g.

Numer turyński titr denier_den (Td) - numer ten początkowo stosowany był do oznaczania jedwabiu naturalnego, a obecnie jest powszechnie stosowany jako wyróżnik grubości nitek otrzymywanych z włókien ciągłych (np. dla pończoch i rajstop). Określa masę w gramach odcinka nitki o długości 9000 m„(np. 20 den oznacza, że masa nitki o długości 9000 m wynosi 20 g). Numer turyński oblicza się według wzoru:

Td =

9000 • m

l

gdzie:

w - masa nitki, w g,

/ - długość nitki, w m.

Numer angielski (Na) - określa, ile motków nitki można wyprząść z jednostki masy , tj(z 1 funta angielskiego\(np. 20 Na oznacza, że z 1 funta nitki wyprzędnięto 20 motków, o długości zależnej od rodzaju surowca)².

Między przedstawionymi powyżej systemami numeracji nitek istnieje określona zależność. W tabeli 3.2 podano współczynniki przeliczeniowe dla poszczególnych systemów numeracji nitek.

Tabela 3.2. Współczynniki przeliczeniowe numeracji nitek

Numer	Numer tex i	3 Numer metryczny	Numer angielski dla bawełny	Numer angielski dla wełny	Numer angielski dla lnu	Numer turyński
Tex	Tt	1000/Nm '	591/Nab	886/Naw	1654/Na,	0,111 Td
Numer metryczny	1000/Tt	Nm	1,68 Nab	1,13 Naw	0,606 Na,	9000/Td
Numer angielski dla-Bawelny	591/Tt	0,591 Nm	Nab	0,667 Naw	0,357 Na,	5315/Td
Numer angielski dla wełny	886/Tt	0,886 Nm	l,5Nab	Na.	0,536 Na,	7972/Td
Numer angielski dla lnu	1654/Tt	1,654 Nm	2,8 Nab	1,87 Na.	Na,	14886flTd
Numer turyński	9 Tt	9000/Nm	5315/Nab	7972/Naw	14886/Na,	Td

Źródło:[1],

Sposób oznaczenia

Wyznaczanie masy liniowej metodą odcinkową (według PN-P-04653:1997 [37])

Metoda odcinkowa stosowana jest do wyznaczania masy liniowej nitek o grubości przekraczającej 2 mm lub gdy ich numer przekracza 2000 tex )[54,58].

Wyznaczenie masy liniowej za pomocą tej metody polega na przygotowaniu odcinka nitki o określonej długości oraz ustaleniu jego masy w stanie aklima-tyzowanym lub suchym.

1

Obecnie nie stosowany system numeracji.

2

Długość motka bawełnianego (Na_b) wynosi 840 yardów, długość motka wełnianego (Na_w) -560 yardów, a długość motka lnianego (Na,) - 300 yardów [1],