CCF20110308023

46 1. Jak jest? Bezpieczeństwo wewnętrzne w aktualnych zapisach formalnoprawnych

Przypomnijmy tu radykalnie inny postulat amerykańskiego autorstwa'’¹: „We Must Be Ftilly Joint: Intellectually, Operationally, Doclrinally, and Technically” (wyróżnienia - C.R.), dodajmy - fullyjoint we wszystkich dziedzinach naszej troski o bezpieczeństwo, we wspólnym rozwiązywaniu wszelkich jego problemów.

Reasumując analizę tak pożądanego i oczekiwanego dokumentu unijnego, należy stwierdzić, żc:

-    perspektywa czasowa Strategii jest stanowcza zbyt bliska, praktycznie „na dziś”. Nie wskazuje ona ani nie normuje przyszłych potrzeb, wyzwań, celów, działań w perspektywie choćby średniookresowej perspektywy strategicznej; zakres t reści nadawany bezpieczeństwu wewnętrznemu nic jest w dokumencie określony w sposób umożliwiający jego czytelne wyróżnienie;

zakres problemowy podejmowany w dokumencie jest bardzo ograniczony, obejmuje wybrane tylko kwestie bezpieczeństwa wewnętrznego; struktura dokumentu nic odpowiada powszechnie akceptowanym i stosowanym standardom właściwych strategiom. Nie znajdziemy w dokumencie unijnym np. przyjętych założeń, wskazania lub sformułowania konkretnej misji, określenia stanu pożądanego - celu, jakiejkolwiek myśli przewodniej, ogólnej koncepcji działania, adekwatnych do niej struktur i systemów wykonawczych, zarysów strategicznych planów i programów, warunków i priorytetów implementacji. Zawarty w tytule dokumentu model bezpieczeństwa Unii Europejskiej nie został nawet zarysowany, wskazuje jedynie założenie podejścia integrującego trzy wymienione obszary;

-    dokument ma charakter bardziej opisowo-dobrożyczcniowo-dcklaratywny niż właściwy strategii - stanowiący i normujący;

-    nie ma podstaw, by umiejscowić Strategię bezpieczeństwa wewnętrznego w określonym systemie strategii Unii Europejskiej, określić powiązania, relacje z innymi strategiami (strategiami innych obszarów czy polityk), a przez to - nadać jej właściwą funkcję.

Takie konstatacje powodują, że niewiele skorzystamy z rozwiązania unijnego w naszej refleksji nad tożsamością bezpieczeństwa wewnętrznego, jego pożądanym kształtem, organizacją i realizacją.

*1* * *

Przegląd wybranych dokumentów, poglądów, stanowisk, mniej lub bardziej wyraźnie definiujących bezpieczeństwo wewnętrzne, dokumentuje fakt i potwierdza wstępną hipotezę, że nic ma dziś jednej, spójnej i upowszechnionej interpretacji tego pojęcia. Trudno też wskazać zagregowane podejścia szkól naukowych czy nurtów. Analiza materiału (o wiele szerszego niż przedstawiony w niniejszym opracowaniu) prowadzi do wniosku, że zarówno dorobek teorii, jak i praktyki bezpieczeństwa jest bardzo bogaty, ale

*' Joint H.«/on 2020, www.dcfcnsc.gov.

i bardzo zróżnicowany, dominują w nim podejścia i ujęcia jednostkowe, właściwe konkretnym badaczom, ośrodkom lub państwom. Wspomnianym już, logicznym następstwem tego stanu jest podobne bogactwo i różnorodność praktycznych rozwiązań instytucjonalnych, struktur i systemów bezpieczeństwa wewnętrznego, tworzonych i funkcjonujących w poszczególnych państwach (podmiotach). Trudno dziś prognozować, by sytuacja ta uległa w najbliższym okresie radykalnej zmianie. Podobnie jak w innych dziedzinach ludzkiej aktywności, w innych dziedzinach nauki i praktyki, również w tej sferze należy przewidywać raczej kształtowanie się portfolio paradygmatów, podejść i rozwiązań, ogniskowanych co najwyżej czasowo wokół najsilniejszych ośrodków o najwyższej renomie i zdolności wpływu.

Jednakże trud diagnozy aktualnego stanu absolutnie nie poszedł na marne. Zidentyfikowane bowiem zostały liczne niedostrzegane wcześniej aspekty i problemy. Dostrzeżono szersze i nowe uwarunkowania, zależności, lepiej można zrozumieć ich mechanizmy i dynamikę. Wiedza o dzisiejszym i możliwym przyszłym środowisku bezpieczeństwa daje lepszą podstawę i większe możliwości rozwiązywania podjętego problemu. Wiele elementów analizowanych podejść i poglądów można przenieść mniej lub bardziej bezpośrednio do autorskich propozycji. Niemożność podjęcia i rozwijania jednego konkretnego poglądu, teorii, ale też prognozowane warunki przyszłego środowiska bezpieczeństwa wymuszają podejście projektujące, poszukiwanie nowej wiedzy, podejmowanie prób nowych, innych rozwiązań. Rezultaty wysiłku w tym zakresie zostaną zaprezentowane w kolejnych częściach książki.