CCF20110308010

20 1. Jak jest? Bezpieczeństwo wewnętrzne w aktualnych zapisach formalnoprawnych

W Strategii Rozwoju Kraju 2007-2015 „bezpieczeństwo” nic występuje jako oddzielny problem, dział rozwoju. W rozdziale czwartym dokumentu znajduje się jedyny zapis dotyczący bezpieczeństwa²⁶:

„IV. Cel główny i priorytety strategii

[...] Priorytet 4. Budowa zintegrowanej wspólnoty spotecznej i jej bezpieczeństwa".

Jedynym przedmiotem i domeną bezpieczeństwa podejmowanymi w tym ujęciu jest więc bezpieczeństwo wspólnoty społecznej. Tylko to, ale - jak należy się domyślać - w każdych warunkach, wobec wszelkich zagrożeń, we wszelkich sferach, wymiarach i skalach.

W podrozdziale 4 dokumentu zawarto podpunkt bezpośrednio odnoszący się do kwestii bezpieczeństwa wewnętrznego (oraz - zgodnie z ujęciem konstytucyjnym -„porządku publicznego”):

,,b) bezpieczeństwo wewnętrzne i porządek publiczny

Państwo będzie dziatać na rzecz zapobiegania i zmniejszania przestępczości, w tym

gospodarczej, zagrożenia terrorystycznego, zapobiegania i łagodzenia skutków katastrof naturalnych, technologicznych i spowodowanych działalnością człowieka".

Powyższe sformułowanie pozwala określić przyjętą w nim interpretację znaczeniową bezpieczeństwa wewnętrznego, opartą na kryterium zagrożeń. Przedmiotem „naszej” domeny są więc: przestępczość, terroryzm, katastrofy naturalne, technologiczne i spowodowane działalnością człowieka.

I tyle. Bezpieczeństwo wewnętrzne kraju, troska państwa o bezpieczeństwo naszej społeczności będą w najbliższej dekadzie rozwijane - zgodnie zc Strategią - tylko w trzech wymienionych obszarach... Odnotować należy też fakt pozytywny - już nic wyłącznie reaktywne, ale po części kreatywne podejście do bezpieczeństwa.

Trudno zgodzić się z przedstawioną interpretacją kategorii bezpieczeństwa wewnętrznego. Zarówno kontekst rozpatrywanych zagrożeń, jak i określonego przedmiotu bezpieczeństwa są wyraźnie zawężone. Mimo że w ogóle wyróżniono bezpieczeństwo wewnętrzne (wymiar zewnętrzny bezpieczeństwa nie doczekał się takiego zaszczytu w Strategii), uczyniono to w sposób mało precyzyjny, selektywny i niejasny.

Nie podejmuje się tu (choć warto) szerszych kwestii typu:

-    kto powinien być autorem dokumentu o takim znaczeniu, zakresie;

-    czy zakres i struktura dokumentu wyznaczającego wieloletnią, systemową koncepcję rozwoju państwa są właściwe;

-    czy kwestie bezpiecznego bytu i bezpiecznego rozwoju nic powinny być wiodące, główne w Strategii;

czy postanowienia dokumentu mają wystarczającą treść i moc normującą i dyrektywną, umożliwiającą organizację i realizację działań wykonawczych;

²⁶ Strategia Rozwoju Kraju 2007-2015, s. 24 i n.

-    czy i w jakim stopniu postanowienia Strategii były konsultowane społecznie oraz w jakim stopniu zadowalają społeczeństwo;

-    czy i w jakim stopniu Strategia jest skorelowana z innymi dokumentami normatywnymi, czyje i jakie działania normuje.

Każda z tych kwestii zasługuje na odrębną refleksję, ale wykraczają one poza główny nurt rozważań. Dlatego też pozostańmy przy prezentacji Strategii z 2007 roku jako jednego z aktualnych źródeł wiedzy o formalnych ujęciach znaczeniowych bezpieczeństwa wewnętrznego.

Kolejny dokument normatywny - opublikowana w końcu 2007 roku Strategia bezpieczeństwu Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej (SBN RP) - lokuje bezpieczeństwo wewnętrzne pośród wyliczonych równorzędnie w pkt. 3 ośmiu elementów (sektorów czy leż domen?) bezpieczeństwa narodowego²':

„3. Koncepcja bezpieczeństwa narodowego. Cele i zadania sektorowe

3.1.    Bezpieczeństwo zewnętrzne

3.2.    Bezpieczeństwo militarne

3.3.    Bezpieczeństwo wewnętrzne

3.4.    Bezpieczeństwo obywatelskie

3.5.    Bezpieczeństwo społeczne

3.6.    Bezpieczeństwo ekonomiczne

3.7.    Bezpieczeństwo ekologiczne

3.8.    Bezpieczeństwo informacyjne i telekomunikacyjne".

Dokument nie ustanawia więc żadnej konkretnej, uporządkowanej logicznie struktury bezpieczeństwa narodowego, określa natomiast (przez wyliczenie zamkniętego zbioru domen-sektorów) jego zakres dziedzinowy. Wykorzystuje przy tym kilka wybiórczych i niesprceyzowanyeh kryteriów wyróżnienia (np. sfery: wewnętrzną, zewnętrzną, przedmiotu: obywatelskie, ekologiczne, dziedziny: ekonomiczne, społeczne), wnosząc niektóre tylko z produktów dekompozycji. Przyjęte w Strategii zakres i struktura bezpieczeństwa nie są ani pełne, ani uporządkowane.

Abstrahując od głębszej analizy poprawności metodologicznej i merytorycznej takiego ujęcia, można stwierdzić, że struktura dokumentu nie określa miejsca, roli ani relacji bezpieczeństwa wewnętrznego z innymi rodzajami (domenami) bezpieczeństwa. Sięgnijmy głębiej - w najbardziej nas interesującym podrozdziale 3.3. bezpieczeństwo wewnętrzne dokument stanowi (wyróżnienia elementów poddawanych analizie - C.R.):

„58. Nadrzędnym celem działań państwa w dziedzinie bezpieczeństwa wewnętrznego jest utrzymanie zdolności do reagowania - odpowiednio do zaistniałej sytuacji

-    w przypadku wystąpienia zagrożeń bezpieczeństwa publicznego oraz bezpieczeństwa powszechnego, związanych z ochroną porządku prawnego, życia i zdrowia

¹¹ Strategia Rozwoju Kraju 2007-201.1, s. 15 i n.