CCF20110308009

1S 1. Jak jest? Bezpieczeństwo wewnętrzne w aktualnych zapisach formalnoprawnych

potrzebie, adhoc wprowadzać dodatkowe regulacje kompetencyjne, nadawać dodatkowe uprawnienia resortom wiodącym oraz wymuszać i precyzować zaangażowanie innych resortów, innych wykonawców danej misji.

Znamienne dla naszych czasów zacieranie się różnic między tym, co wojskowe, i tym, co cywilne, między tym, co wewnętrzne, i tym, co zewnętrzne, co zbrojne i niezbrojne, ekonomiczne i polityczne... - tę listę można by rozwinąć - to wszystko prowadzi do konieczności obmyślenia i wdrożenia klasyfikacji teoretycznych oraz - co z tym związane i ważniejsze rozwiązań organizacyjnych bardziej złożonych i wieloaspektowych niż proste i wygodne dychotomie. Wymusza też podejście o wiele bardziej dynamiczne, zakładające a priori zmienność, manewr, elastyczne tworzenie doraźnych rozwiązań sytuacyjnych, dla których względnie stale struktury organizacyjne czasu „normalnego” hylyby tylko bazą, osnową, uporządkowanym zbiorem wyspecjalizowanego potencjału i zdolności, który len, komu akurat w konkretnej sytuacji powierzono misję główną, mógł czerpać skąd chce, co chce i ile chce, zgodnie z potrzebą i koncepcją działań. Bez ograniczeń co do „wewnętrzności” lub „zewnętrzności” ich strukturalnego położenia i podporządkowania, bez analiz czy np. zagrożenie było wewnętrzne czy zewnętrzne, czy wszystkie działania „zmieszczą się” na własnym terytorium. Tak właśnie powinna być postrzegana rola i funkcje resortów i wszelkich innych dysponentów wszelkich zasobów bezpieczeństwa. Taki kierunek przemian wydaje się nic mieć dziś alternatywy. Szerzej będzie o tym mowa w końcowej części opracowania.

Strategia Rozwoju Kraju 2007-2015 przygotowana przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego w listopadzie 2006 roku to kolejny dokument, którego postanowienia należy przeanalizować pod kątem identyfikacji aktualnego stanu normującego bezpieczeństwo wewnętrzne. Uznanie należy się pomysłodawcom i animatorom sformułowania oraz przyjęcia narodowej (państwowej?) strategii rozwoju.

Pierwsze próby nie były zbyt udane. W 2003 roku Rada Ministrów przyjęła dokument pod nazwą Narodowy Plan Rozwoju 2004 -2006. Tytuł wielkiego formatu i wysokiego poziomu, ale niestety mocno przesadzony, a nawet pompatyczny. W dokumencie tym jednak nie wyodrębniono żadnego rozdziału poświęconego kwestiom bezpieczeństwa narodowego, a termin „bezpieczeństwo” występuje w ogóle trzy razy (!), w kontekstach: bezpieczeństwa przeciwpowodziowego, bezpieczeństwa transportu oraz bezpieczeństwa ruchu drogowego.

Kolejna próba to edycja w 2005 roku wstępnego projektu Narodowego Planu Rozwoju na lata 2007-2013¹. Również w tym dokumencie bezpieczeństwo nie zasłużyło na odrębne potraktowanie jako problem rozwoju narodowego. Termin „bezpieczeństwo” występu je nim już cztery razy, w kontekstach: bezpieczeństwo życia i pracy, bezpieczeństwo lokat, bezpieczeństwo ruchu drogowego, bezpieczeństwo ekologiczne.

To naturalne, skoro już we wstępie określono istotę dokumentu: „NPR jest koncepcją modernizacji polskiej gospodarki” (s. 5). Nic więc dziwnego, że nawet bezpieczeństwo narodowe czy bezpieczeństwo państwa nie „zmieściło się” w planie tak postrzeganego „narodowego rozwoju”.

W końcu listopada 2006 roku ówczesna Rada Ministrów przyjęła dokument pod nazwą Strategia Rozwoju Kraju 2007-20I5¹*. Z nadzieją sięgnęliśmy po ten dokument... Już w rozdziale zatytułowanym Wizja Polski do roku 2015 znaleźliśmy odniesienie do bezpieczeństwa (wyróżnienia - C.R.):

„Dlatego państwo musi zapewniać obywatelom bezpieczeństwo i poczucie tego bezpieczeństwa. Państwo musi skutecznie zapobiegać i zmniejszać przestępczość oraz zagrożenie terrorystyczne, przeciwdziałać zagrożeniom i katastrofom naturalnym, technologicznym oraz spowodowanym działaniami człowieka.

Właściwe służby publiczne muszą aktywnie współdziałać w sposób systemowy z europejskimi i międzynarodowymi systemami bezpieczeństwa.

Państwo musi skutecznie ograniczać zakres biedy i margines wykluczenia społecznego oraz promować integrację społeczną".

1 tyle... Jeden akapit, w którym wizji i strategii jest niewiele, natomiast wiele ogólników o tym, co państwo musi.

Niewiele też wnoszą dalsze treści dokumentu - ogólnikowe'sformułowania typu „państwo musi”, „państwo powinno” bardziej przystoją podręcznikowi akademickiemu lub teoretycznej rozprawie niż dokumentowi normującemu praktykę, stanowiącemu ją. W szczególnie nas interesującym podrozdziale Bezpieczeństwo wewnętrzne i porządek publiczny czytamy:

„Państwo będzie działać na rzecz zapobiegania i zmniejszania przestępczości, w tym gospodarczej, zagrożenia terrorystycznego, zapobiegania i łagodzenia skutków katastrof naturalnych, technologicznych i spowodowanych działalnością człowieka.

Przewiduje się zintensyfikowanie rozwiązań na rzecz poprawy infrastruktury bezpieczeństwa wewnętrznego, usprawnienia funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości, policji, systemu informowania o zagrożeniach oraz przygotowania odpowiednich kadr. Prowadzone będą również działania prewencyjne zapewniające poprawę przestrzegania przepisów o bezpieczeństwie ruchu drogowego, zapobiegające wystąpieniom awarii technicznych oraz działania wspierające system ratownictwa i bezpieczeństwo ratowników”^{2 3}.

Czy już wiadomo, jaka jest wizja i strategia naszego bezpieczeństwa w perspektywie 20 lat? Czy czujemy się już pewniej, bezpieczniej?

Miesiąc później uchwalona została ustawa o zasadach prowadzenia polityki rozwoju. W kluczowym art. 2, określającym zakres owej polityki, sfera bezpieczeństwa nic występuje. Zgodnie z art. 4 „politykę rozwoju prowadzi się na podstawie strategii rozwoju”, o której piszemy powyżej, dlatego też poprzestańmy na konstatacji z założenia reaktywnego charakteru ustawy (zob. art. 10).

Narodowy Plan Rozwoju (NPR) no lata 2007-2013 - wstępny projekt przyjęty przez Radę Ministrów 11 stycznia 2005. Streszczenie, Ministerstwo Gospodarki i Pracy, http://www.agro.info.org.pI/filc.s/7id plik—416. Zob. też ustawę o Narodowym Planie Rozwoju z 2004 roku niczawicrającą treści poświęconych bezpieczeństwu.

Dokument dostępny na portalach Ur/.ędu Komitetu Integracji liuropcjskicj oraz Ministerstwa Rozwoju Regionalnego. Jego rolę określono następująco: ^Strategia Rozwoju Kraju 2007-2015 (SRK) jest podstawowym dokumentem strategicznym określającym cele i priorytety polityki rozwoju w perspektywie najbliższych lat oraz warunki, które powinny ten rozwój zapewnić. Strategia Rozwoju Kraju jest nadrzędnym, wieloletnim dokumentem strategicznym rozwoju społeczno-gospodarczego kraju, stanowiącym punkt odniesienia zarówno dla innych strategii i programów rządowych, jak i opracowywanych przez jednostki samorządu terytorialnego”. W wykazie programów i strategii aktualnego rządu dokument ten nic występuje.

¹⁵ Strategia Rozwoju Kraju 2007 2015, s. 41.