DSC00039 3

72 ZebuEzme Iftow uagOnam i napadowe 437

rurnia jcat abnnnucm sposobu uwalniania się tar. pobudzenia wnawojM-tki^ alnt-ęo. nerwica lękowa zii ica przede wszystkim zaburzeniem psychicznego pactwo-rrcnb te^p pobudzenia. W normalnych warunkach - według mego - napięcie w ścśan-Icach przewodów nasiennych po osiągnięciu pewnego progu, jest przetwarzane w energię somatyczną i przekazywane poprzez dragi nerwowe do tory mózgowe) {pnduh), prowadząc do pobudzenia seksualnego, domagającego się rozładowania. Nieprawidłowe formy rozładowania jnp. onanizm) prowadzą do wyczerpania energii i otąawńw neurastenicznych. Natomiast nieprawidłowe psychiczne przetwarzanie pobudzenia, np blokowanie go - poprzez niedopuszczanie fantazji seksualnych, abstynenci^ czy cakta m-temipias - prowadzi do skierowania energii psychicznej do ośrodków podtorawych i w końcu wyraża się w „nieadekwatnym działaniu* układu nerwowego, przede wszystkim w postaci napadu lękowego. Freud wniósł do rozumienia zaburzeń łękowych szereg obowiązujących do dzisiaj elementów. Uważał lękowe oczekiwanie za główny objaw nerwicy łękowej. Wprowadził też rozróżnienie lęków, napadowego, wolno płynącego i fobijnego zależnie od rodzaju zaburzenia w psychicznym przetwarzaniu pobudzenia *omatyczn&-seksualnego. Podkreślał również znaczenie lęku neurotycznego jako sygnału wewnętrznego zagrożenia erupcją libido w odróżnieniu od lęku moralnego - lęku przed wewnętrznymi sankcjami superego, czyli przed poczuciem winy, i wreszcie lęku realnego - przed zagrożeniem zewnętrznym. Charakterystyczne dla napadu paniki uczucie braku tchu, duszenia się uważał Freud początkowo za symboliczne przetworzenie tłumienia uczuć związanych z orgazmem. Posługiwał się tu analogią między witalną niekontrołowalną potrzebą oddychania a równie witalną i niekontrolowaną potrzebą seksualną. W 1926 r. jednakże, po wprowadzeniu do swojej teorii pojęcia instynktu śmierci - popędu równie podstawowego fak libido, zwrócił uwagę na lęk przed utratą obiektu, wiążący się z zagrożeniem instynktu samozachowawczego. Interpretował wte • dy uczucie duszenia się w napadzie paniki raczej jako pozostałość pierwszego krzyku noworodka po separacji od matki niż jato substytut orgazmu.

Teoria psychoanalityczna, podkreślająca uniwersalny charakter łęku jato nieuniknionego skutku wszelkich nierozwiązanych konfliktów neurotycznych, miała wpływ na rozumienie łęku przede wszystkim jako głównego patomcchanizmu zaburzeń nerwicowych. W związku z takim rozumieniem lęk stał się przedmiotem zainteresowania, badań i częścią tonstruktów teoretycznych dotyczących źródeł i mechanizmów powstawania nerwic.

Przyglądając się historii klasyfikacji lęku, należy zwrócić uwagę tu dziełu Pki-rc'# Jancta La Ohsessian* et la Rsychauthenie (Natręctwa i psychattcm*! z 1903 t. Dzieło to nic tylko stanowi przegląd wszelkich możliwych manifestacji lęku patob-pczncgp, ale również przedstawia opisy kliniczne zaburzeń znanych dzisiaj jako drper witalizacja, zaburzenia pod postacią somatyczną, hipochondria czy zespól przewlekłego zmęczenia. Autor jednocześnie jednak unikał wydzielania odrębnych jedno*tek Uważał tzw. stan psychastcnlczny czy psychasicmę za zaburzenie tunkeyonowanu psychicznego charakteryzujące się trzema wyraźnymi cechami. 1) „poczuciem mc kompletności'*, mcpclności [sentimeiu d'incompUtuóf i. 2) nmuersacroero lub utratą ,poczucia (czy funkcji) realności* (lo joncOon Ju teal} - przy rozumienni funkcji icał nuści jato zdolności do bycia obecnym, spontanicznym i efektywnym. e&uacgóluer w zakresie działań dowolnych, uwagi i postrzegania - orsz 3>    .*

una). Wyróżniał trzy typy psychaatcnii: U nryśb absesyme, 1) przy musowe ruchy rkatnpuhie. tiki, wybuchy złości przy niemożności wykonam* kuinpuUii i 3) lęk