DSC00317

ludowego powstania ukraińskiego koliszc* mioncgo - podobnie jak później konfederacja ^<l76*>. krw saskie. Słowacki podjął lutaj ponownie problem^,pj? wośt) w hisioni narodu, ukazywał go m in. w ‘^{Udu (} w . Odpowiedzi iu .Psalmy przyszłości". p_<xnj mJd**' a nc przemijanie dawnej Polski. Jej magnaccy przedkawS^ warcholstwa i nieodpowiedzialności. Taką postacią jest I ^ ^S>W;^ mentarza, będący postacią pokrewną Kosakowskiemu ! IGl! Gruszczyński przywiązany do domowego szczęścia r*] ^lf^t^^aH*ka w konfederacji, sprzeniewierzając się romantycznemu ^Ud^ poświęcenia dobra osobistego w imię walki o szczęście oi ^PtTaiywo^

-► bohater romantyczny). Słowacki ukazał galerię różnorodmt^ ^(p0r Ukraińców o całkowicie odmiennych osobowościach: jednego z ****** ców powstania, -♦ Kozaka dworskiego Semenkę (syna ukraińskiego ^^ służącego Leona), atamana Sawę, sojusznika Polaków, oraz Wemyhorę, piewcę wolnej Ukrainy.

Konflikt zbrojny został przedstawiony jako koło zemsty. Poeta pokazał męczarnie zadawane szlacheckim ofiarom chłopskiego bumu (śmierć Gruszczyńskiego), a potem pełne okrucieństwa obrazy kary, jaka spotkała buntowmków. W dramacie męczeństwo jest motorem historii.

Utwór pozornie kończy się szczęśliwie. Leon. syn marnotrawmy, żeni się z córką Gruszczyńskiego, a księżniczka Wiśniowiecka z atamanem Sawą. Ale to szczęśliwe zakończenie staje się tragifarsą w świetle końcowego proroctwa Wernyhory, którego przepowiednie tyczące poszczególnych postaci tragedii sprawdziły się. To Wernyhora wieścił koniec szlacheckiej Polski, która przegrała przez brak zrozumienia dla cierpień ludu ukraińskiego.

Do postaci Wernyhory nawiązał później Stanisław Wyspiański, ukazując w Weselu inny akt dramatycznego zaniechania, tym razem z winy zarówno nieoświeconego chłopstwa, jak i inteligencji. Do dramatu nawiązywali m.in. jan Lechoń w wierszu Sen srebrny Salomei (w tomie Marmur i róża, 1954) oraz Andrzej Bursa (Wernyhora, 1957). Wprowadzony na scenę przez Krystynę Skuszankę (Nowa Huta, 1959) odtąd często gościł w teatrach różnych miast Polski.

Sentymentalizm

HohJier - Romantyczno*, w puencie utwon, i .urc->fk,M_U,oku odwołując się J„ w_rai|j_WoJ^^eC'"'^S,a"’^ił czucie vr,(dd służących odbu-raniu Wccvwis_Ul<_cj _n° ^Scrca > intuicji jako

*^LT^»ⁱ'^nuMtaHzm‘    , i i i.

sycy** iskiegp sentymentalizmu rozwijającego się równolegle z kla-

Pⁿ^?in( * klasycyzm porozbiorowy) został sformułowany w rozpra-

^iyi'ynnci>ika Karpińskiego O wymowie w prozie albo wierszu (1782).

m nurt literacki odwołujący się do wewnętrznych przeżyć człowie-

niopi-łU-mual <nliif»krv-

Bv! w ^nurI “‘““j, oostrzecanic rzeczywistości. Gloryfikował subiekty _do klasycystycznej zasady mimesis. Odwoływał su

^głĆW°^ied°    "^serdecznym" uczuciem wiązano twórczość poetyc-

Ltówmtela ukazywać miłość i radość, a także tęsknotę i nostalgię. Sentymentalizm powoływał do życia utwory o melodyjne, (imitujące, nieśń) rytmice, określane mianem „pienia", „pieśni lub „piosnki . Celem poezji jest zatem wzruszenie odbiorcy. Twierdzono, iż najlepsze predyspozycje do tworzenia takich utworów miał -> poeta żyjący w stanie natury, w duchowym związku z ludem (-> lud i ludowość), z prostotą pieśni gminnej. Poezja sentymentalna to pienia o tematyce miłosnej oraz sielanki (Do Justyny tęskność na wiosnę, Powrót z Warszawy na wieś, Laura i Filon Franciszka Karpińskiego czy Zgon Ze/ira Franciszka Dionizego Kniaźnina).

U okresie romantycznego przełomu nawiązywano do dum, romansów oraz sielanek. Dumy pisywał m.in. Julin Ursyn Niemcewicz, wśród twórców sielanek należy wymienić Kazimierza Brodzińskiego, którego sielanka Uieslaw cieszyła się ogromną popularnością. W duchu sentymentalnym “stał ukazany obraz miłości w sonecie Do Laury -» Adama Mickiewicza. ^ podobnej tonacji utrzymana jest scena 4: Dom wiejski pod Lwowem _T“®f^c! T ^l)ztadó*- Sielankowa wizja przyrody dominuje w liryku za przeszłością"h ^ ^d?*^vva " ^z podtytułem Pieśń pielgrzyma. Nostalgia ?wt^{Cna ,CStW koZackich dumkath} - Jozefa Bohdana Zalepili ludowej Sentvme^W'T^yWal d° ^rytm‘^k'' ^melodVłⁿ«^ś‘^:i ukraińskiej

* WT SjS " h ^ 7^{rOWadZil d}°^lhCra,Ury —Vw domu-

ie|skje, chatki (w sentymentalizmie często używano