43 (384)

WieśSerby, nawiązująca do tematu koliszczy-zny, którym Siemieński, podobnie jak Goszczyński w Zamku kaniowskim, posłużył się do prezentacji zagadnień rewolucyjnych). Po aresztowaniu w 1837 r. udało się Siemieńskiemu uciec do Francji, gdzie działał w kręgach Towarzystwa Demokratycznego Polskiego i współpracował z prasą polonijną (m.in. z „Pszonką”) do czasu związania się z towiańczykami.

^v>\	b’i'T i:/u i; i: r,j
1^

Podobnie „spóźnionym” emigrantem, jak Siemieński, był przybyły w 1838 r. do Francji Seweryn Goszczyński, również przebywający do tej pory w Galicji, poszukiwany jako eks-po

aresztowaniem. W 1840 r. zamieszkał w Paryżu,

gdzie nawiązał znajomość m.in. z Mickiewi- Medal z 1831 roku wybity przez czem i Słowackim. Parając się różnymi zajęcia- emigrantów w Paryżu na cześć mi dla zapewnienia sobie srodkow do życia, pozostawał nadal aktywny politycznie i artystycznie, publikując w prasie emigracyjnej i krajowej (poznańskiej) utwory literackie oraz ogłaszał (m.in. w „Pszonce”, której był aż do 1842 r. najaktywniejszym autorem) artykuły antyprawicowe i satyryczne.

Goszczyński był przekonany, że należy usilnie starać się utrzymywać łączność kraju i emigracji, stąd też zabiegał o druk swoich tekstów w prasie krajowej. Z myślą o publikacji na ziemiach polskich został napisany jego najlepszy tekst literacki z tego okresu, powieść Król zamczyska. Powstała ona w latach 1839-40 we Francji, w całości została opublikowana w Poznaniu w 1842. Licząc się z cenzurą krajową, Goszczyński uciekał się przy jej pisaniu do techniki alegorii i paraleli dla przedstawienia treści patriotycznych. Wychodząc od typowo romantycznych rekwizytów, takich jak ruiny zamku czy ich szalony mieszkaniec - tytułowy „król” Machnicki, opowiadający historię swego życia „obłąkanego” miłością do kraju - Goszczyński stworzył alegoryczną wizję losów Polski, którą symbolizuje leżący w gruzach zamek w Odrzykoniu, pilnowany przez wiernego Machnickiego, w swoim szaleństwie pełnego mądrości i nie tracącego nadziei na odbudowę zrujnowanej budowli.

W roku publikacji Króla zamczyska - 1842 - nastąpił przełom w życiu i twórczości Goszczyńskiego. Został wówczas sekretarzem koła towiańczy-ków i stał się jednym z najwierniejszych wyznawców „Mistrza”, który nie porzucił do końca idei „Sprawy Bożej”, mimo pewnego do niej rozczarowania, rosnącego poczucia osamotnienia i nędznych warunków materialnych. Od momentu związania się z Towiańskim aktywność pisarska Goszczyńskiego została podporządkowana idei mesjanistycznej - zresztą porzucił praktycznie beletrystykę, poświęcając się propagowaniu Sprawy. Odciął się także od „zgubnych, obłąkanych zasad demokracji” i wcześniejszych swoich rewolucyjnych poglądów. Spisywał wprawdzie jeszcze wspo-