DSC00093 3

sób nimi obiema. To, co jest postrzegane jako biseksualne, jest oparte na definicji biseksualności, na tym, kto jest osobą definiującą, na społecznym kontekście definicji. Co więcej, jak zauważa Jackson, samo definiowanie jest aktem społecznym [Jackson, 1999:5).

Aby uchwycić dwuznaczną naturę biseksualności, używano rozmaitych metafor. Jedną z nich jest koncepcja .mostu* pomiędzy dwoma przeciwległymi biegunami spektrum seksualnego, jak to konceptualizu-je Hćlfcne Cixous (Cixous w: Hemmings, 1993:128-130).

Hemmings wskazuje na pewien problem z definicją Cixous, czym jest, jak to określa, jej .pewny mistycyzm i ahistoryczność" (Hemmings, 1993:129). .Most* Cixous nie pozostawia miejsca ciału biseksualncmu na aktywność społeczną.

Zapewne jest potrzebna lepsza definicja, nie taka, która sytuuje bi-seksualność w pasywnej pozycji łączenia dwóch odrębności, lecz koncepcja wykorzystująca aktywujące możliwości ciała biseksuałnego, taka która .oznacza zarówno specyficzną interpretację kulturową biseksualności, jak i jej potencjał politycznej i teoretycznej wywrotowości* [Hemmings, 1993: 129). Hemmings proponuje figurę .podwójnego agenta*, który jest jednocześnie częścią homoseksualnych i heteroseksualnych światów. W jej rozumieniu biseksualne dało zyskuje zdolność działania subwersyjnego, wywrotowego, gdyż jest niejako łącznikiem między dwoma światami: homo i hetero, a jednocześnie burzy granice między tymi sferami.

.Podwójny agent* łączy oddzielne sfery hetero i homo, będąc jednocześnie figurą, której samo istnienie nie pozwala na rozdzielenie tych dwóch sfer. Jak zapewnia Hemmings, .podwójny agent jest figurą politycznego wstydu i osobistej amoralności. Jest ona wcieleniem osobistej i ogólnej konsternacji, z często zatrważającą i złowieszczą wiedzą na temat tego, co wewnątrz i zewnątrz* (Hemmings, 1993: 130). Wyłania się z tej wizji obraz kontrowersyjny podwójnie: po pierwsze, jak zauważa Hemmings, sam .podwójny agent* jest osobą godną pożałowania, a zarazem budzącą strach, gdyż mimo znajomośd obu obozów homo i hetero nie może sprecyzować swej przynależności do jednego z nich. Jest burzydelem/burzycielką ustalonego porządku, przekracza granice i wprowadza zamęt - stąd jego/jej wywrotowa siła. Z tą siłą wiąże się druga kontrowersja: tak rozumiana osoba biseksualna może być odbierana przez ludzi zarówno homo, jak i hetero jako zagrożenie. Zna ona oba te obozy, może tę wiedzę sprzedać, co jest niemoralne, i wykorzystać, co budzi lęk. Osoba biseksualna jest niebezpieczna, niemoralna, nigdzie nie ma swojego miejsca, przekracza granice, porusza się w zakazanych obszarach.

Jednak figura podwójnego agenta oznacza nie tylko niebezpieczeństwo i niemoralność, niesie ze sobą potencjał wywrotowy, co jest sprawą

pozytywni). Hemmings wskazuje na płynno# tożsamości biseksualnej, co wyraża wbłnie figura podwójnego agenta. Przy takim podejkiu binarne pojmowanie różnic między sposobami odgrywania seksualnoki przez homo- i heteroseksualistów traci zasadność, jako że figura podwójnego agenta sugeruje różnorodność i ptynnoić rozmaitych rodzajów wcielania gcwfcr. Osoba biseksualna w rozumieniu Hemmings odgrywa swoją seksualność w nietypowy sposób, rozszerzając granice rozumienia heteroseksuainoki ihomoseksualnośd

Bibliografia

L

Koncepcja biseksualnego ciała zdaje się byt ignorowana przez zwolenników konstruktywistycznych teorii społecznych, jednak konstruktywizm jest immanentną cechą perspektywy feministycznej. Zapewnia silną i twórczą energię w analizach Butler i Hemmings. Obie one twierdzą, że przyjęcie perspektywy społecznej na seksualno# oznacza nieodzownie odwoływanie się do pojęcia pitr. Cechą wspólną Butler i Hemmings jest ich próba dekonstrukcji opozycji binarnych w odniesieniu do teorii na temat płci biologicznej i kulturowej, a Butler podważa również binarną opozycję pomiędzy płcią biologiczną i kulturową.

Butler wprowadza pojęcie performatywności, co pozwala jej na konfrontację z dwuznacznym statusem pitr: tak w relacji do jego ograniczającej, jak również twórczej siły. Hemmings zajmuje się także wywrotowym aspektem ciała biseksualnego, które konceptualizuje ona jako podwójnego agenta. Umieszcza ona biseksualistę zarówno na zewnątrz, jak i wewnątrz lej osoby, która zna obie sfery, jednak nie identyfikuje się do końca z żadną. Kwestia społecznej konstrukcji biseksualności jest jednakowo ważna dla obu autorek. Tak Butler, jak i Hemmings zapewniają, że seksualność, pleć biologiczna i kulturowa są zjawiskami społecznymi, podkreślając sposoby, w jakie seksualności są oznakowane, widoczne lub niewidoczne, zbadane lub pozostawione niezgłębionymi według kontekstu społecznego.

Butler j., 1990, Gtiider TmUt: Femitirt and tfic Siimm ofUcntity, London: RoutWgr.

Butler i 1993, Bodits 7kił MalUr: On Ihe Dimsiw Mis oj Sa, New York and London: Roulledge,

Comfort A. (ed,), 1987, The /oy oj Sa, London: Quartet Books.

Davis K.. Leijenwr M., Oldersma). (eds), 1991,7V Cender of ftwr, London. Ncwbury Park, New Delhi: Sagę Publications.

Hemmings C-, 1993, Resilmlin$ the Bisami Body: Fm Utuliły to tyjjerm. In: J. Bristow and A.R- Wilson (eds), Aclmliny Thtcry: Lcśbm, Cay, Bisami Mlics, London: Liw-rence & Wishart.

lackson S„ 1999, Helerosaualily in Oueslm London, Thousand Oaks, New Delhi: Sm