DSC06958

wraz z wojskiem pod Wiedeń), zagrody frankońskie wraz z zachowanym spichlerzem, pawikiem i piekarnikiem.

Największą świetność Pilszcz przeżywał w okresie międzywojennym XX w. W tym czasie Pilszcz miał ok. 1500 mieszkańców I działało tu wiele urzędów, Instytucji I związków®.

Pilszcz położony jest wzdłuż rzeki Ostrej płynącej przez jego centrum. Wieś zorientowana na osi północ-południe, ma układ łańcuchowy.

W miejscowości występują liczne tereny zieleni - łąki i sady; zwłaszcza obrzeża terenów zabudowanych są silnie zadrzewione. Sama wieś jest otoczona przez pola uprawne z bardzo nielicznymi zadrzewleniami śródpolnymi.

W czasie opracowania stwierdzono, że charakterystycznym elementem jest układ przestrzenny wsi - po obu stronach przepływającej przez wieś rzeki usytuowane są sady i łąki. Dawniej w tym miejscu znajdowały się piece, przynależne do każdej zagrody - każdy z właścicieli działki miał sad, a w nim piec do pieczenia i suszenia owoców (znajdowały się w pobliżu rzeki, z dala od zabudowań - ze względów przeciwpożarowych). Za nimi wyznaczono dwie, równoległe do rzeki, ulice z zachowanymi w części dawnymi rynsztokami. Dalej teren przeznaczony był na przedogródki (z altankami) i spichlerze (drewniane o ciekawej architekturze; dwa z nich zachowały się do dzisiaj). Za nimi wytyczona została ścieżka, łącząca poszczególne działki (miejsce spotkań). Dopiero za nią zaczynała się właściwa zabudowa wsi. Wąskie parcele zabudowane były ściśle zabudowa zagrodową tzw. zagrody frankońskie (układ dziedzińcowy, otwarty w stronę ulicy). Od strony ciągu pieszego w każdej zagrodzie znajdowały się dwa budynki mieszkalne, ustawione szczytami do ulicy wiejskiej, za nimi budynki inwentarskie, całość zamknięta była stodołą. Ze względu na dobre klasy bonitacyjne gleb były to gospodarstwa duże i bogate, stąd też, ze względu na prowadzoną produkcję, od strony pól pojawia się dodatkowy rząd stodół. Elementem wyróżniającym te gospodarstwa było zamknięcie podwórza od strony ulicy (pomiędzy dwoma budynkami mieszkalnymi) ścianą (murem) bramną z bramą wjazdową i furtą wejściową. Zarówno zagrody, jak i ściany bram-ne powstawały w różnych okresach historycznych, ale zawsze zachowywały podobny układ i formę architektoniczną. Stosowano ten sam materiał do budowy ścian i dachów. Różnice pojawiały się w detalu architektonicznym oraz formie. Dawało to wspaniały efekt pierzei przyulicznej widocznej po jednej i po drugiej stronie doliny. Porządkowało to jednocześnie przestrzeń wsi, stanowiąc o jej niepowtarzalnym uroku.

Do chwili obecnej dotrwały tylko; jedna zagroda, w której występują wszystkie budynki, dwa spichlerze i jeden piekarnik. Większość budynków została rozebrana, pozostała jednak ta wspaniale zakomponowana i urządzona przestrzeń, o którą trzeba konsekwentnie dbać. Nowa zabudowa powinna kontynuować tradycje tego miejsca.

Na uwagę zasługuje duża aktywność społeczna mieszkańców tej wsi.

Projekty dotyczyły koncepcji zagospodarowania wybranych miejsc:

-    ogólna koncepcja ochrony zieleni we wsi i w jej otoczeniu,

-    zagospodarowanie środkowej części wsi, wzdłuż cieku wodnego z parkiem wiejskim.

Opracowanie zostało przekazane 30.11.2007 r.

^1,2 www.powiatglubczycki.eu/hisloria/kictrz/l94-hisioria-pilszcza

132