DSCF5563

275

8. Kukurydza

Kukurydza podobnie jak inne rośliny pochodzenia południowego należy do roślin dnia krótkiego. Gdy dni są długie, okres wegetacji znacznie się wydłuża, głównie na skutek przedłużania się rozwoju wegetatywnego od kiełkowania do kwitnienia. Uprawiane obecnie w Europie Środkowej i w Polsce odmiany mieszańcowe są już przystosowane do wzrostu w warunkach dnia długiego, jeśli zastosuje się poprawne metody agrotechniczne, a zwłaszcza terminowy i wczesny siew. W warunkach tych dojrzewają i są uprawiane nie tylko na kiszonkę z całych roślin, ale też na ziarno oraz kiszonkę z kolb (CCM).

Ważnym czynnikiem wpływającym na rozwój i plonowanie kukurydzy jest temperatura. Kukurydza bowiem należy do roślin ciepłolubnych. Szybko kiełkuje w temperaturze powyżej 10 °C, a w dalszych fazach najlepiej rozwija się powyżej 16 °C. W temperaturach niższych kiełkowanie i wschody są opóźnione, nierówne i niepełne. Odmiany o mniejszych wymaganiach termicznych i słabszym wzroście początkowym dobrze kiełkują już w temperaturze 8 °C, a nawet 6 °C, co umożliwia ich wysiew w Polsce na przełomie drugiej i trzeciej dekady kwietnia. Przygruntowe przymrozki w okresie wschodów hamują wzrost roślin, a nawet powodują zamieranie części liści. Rośliny jednak przeważnie nie giną, a powstałe uszkodzeń ia szybko regenerują. Największy przyrost masy kukurydzy następuje w temperaturze powyżej 18-20 °C, którą w warunkach Polski przyjmuje się za optymalną dla jej wzrostu i rozwoju. Zbyt wysoka, powyżej 23 °C, temperatura powietrza w okresie kwitnienia i jednocześnie niska wilgotność są niepożądane. W tych warunkach pyłek kukurydzy szybko traci swoją żywotność i w rezultacie nie wszystkie kwiatki zostają zapylone, a kolby są gorzej zaziarnione. Po przekwitnięciu i zawiązaniu kolb, aż do dojrzewania, wymagania termiczne kukurydzy są nieco mniejsze, a krótkotrwałe obniżenie temperatury powietrza, nawet do 10 °C, nie ma większego wpływu na plony. Wczesne i długie chłody jesienne przedłużają jednak wegetację i opóźniają dojrzewanie. Wczesne przymrozki jesienne powodują zasychanie liści, tym samym hamują proces fotosyntezy i obniżają plony ziarna, zwłaszcza odmian późnych. Mogą one powodować pękanie ziarna i na plantacjach hodowlanych obniżanie jego wartości siewnej. Rośliny o obumarłych wskutek przemarznięcia tkankach przewodzących łodyg są często atakowane przez grzybowe choroby fuzarialne, co przyczynia się do ich wylęgania. Dlatego po silnych i długotrwałych przymrozkach jesiennych kukurydzę przeznaczoną na ziarno należy zbierać w pierwszej kolejności.

Kukurydza jest rośliną światło 1 ubną, toteż najlepiej rośnie i rozwija się w warunkach dobrego naświetlenia. Jej duża produkcyjność, wyrażająca się obfitymi plonami, jest rezultatem intensywnej asymilacji typu C₄, która przebiega przy dobrym naświetleniu, w odpowiednio wysokich temperaturach i przy dużym stężeniu dwutlenku węgla w powietrzu. Odpowiedni dostęp światła w łanie zapewnia znacznie mniejsza w porównaniu ze zbożami obsada roślin.

Na przebieg wegetacji kukurydzy wpływa wiatr. Nie powoduje on wprawdzie wylęgania roślin, które mają masywną łodygę i są dobrze ukorzenione, ale wiatr