DSCF5683

399

1. Burak cukrowy

1.2. Znaczenie gospodarcze

W klimacie umiarkowanym burak cukrowy jest jedynym gatunkiem dostarczającym surowca do produkcji cukru. W klimacie tropikalnym i zwrotnikowym cukier wytwarza się z trzciny cukrowej. Cukier buraka występuje w korzeniu, a trzciny cukrowej — w łodydze. W zaopatrzeniu ludności świata w cukier trzcina cukrowa ma większe znaczenie.

Tabela 1.2. Światowy bilans cukru surowego (min t)

Wyszczególnienie	1996/1997	1997/1998	1998/1999	1999/2000	2000/2001	2001/2002
Zapasy początkowe	45,3	46,8	50,2	56,8	61,5	60,1
Produkcja	123,7	128,5	134,7	134,2	130,5	138,1
Spożycie	121,9	123,1	125,5	128,2	130,1	132,5
Zapasy końcowe	46,9	50,2	56,8	61,0	59,8	64,7

Źródło: F.O. Licht’s International Sugar and Sweetener Reports wg Rynek Cukru Nr 22, 2002, IERiGŻ, Warszawa.

Globalna produkcja cukru surowego na świecie w latach 2001—2002 osiągnęła 138,1 min t (tab. 1.2) i był to największy dotychczasowy jej poziom. Stwierdzono w tym okresie największe spożycie tego artykułu wynoszące 132,5 min t oraz największe zapasy końcowe 64,7 min t, które w sierpniu 2002 stanowiły 48,8%, tj. około 50% rocznego spożycia na całej kuli ziemskiej. Wzrost ten nastąpił dzięki zwiększeniu produkcji cukru z trzciny cukrowej w Ameryce Południowej o 3,7%, w Azji o 12,2 % i Oceanii o 6%. W Europie zmalała produkcja cukru o 12,7%, w tym w krajach Unii o 6,3%. Całkowita masa cukru buraczanego w II połowie dekady lat dziewięćdziesiątych osiągnęła 35—42 min t. Udział cukru buraczanego w globalnej jego masie w latach osiemdziesiątych wynosił 35—37%, a pod koniec XX w. i na początku obecnego stulecia 27,4—28,0%. Największa koncentracja produkcji i powierzchni uprawy buraka występuje w Europie, gdzie w latach dziewięćdziesiątych produkowano 79—80%, a obecnie 78,9% światowego cukru z buraka (tab. 1.3). W okresie 2001/2002 udział cukru buraczanego wyprodukowanego w Europie w stosunku do światowej globalnej produkcji wynosił 18,6%.

Najwięcej cukru z buraka poza Europą (28,7—30 min t) wytwarzają Stany Zjednoczone, które ograniczają powierzchnię zasiewów buraka na rzecz trzciny cukrowej, i Kanada (ok. 10% masy cukru z buraka), w Azji — Chiny, Japonia, Irak (7—8% cukru buraczanego), kraje Afryki północnej (Maroko, Egipt i Tunezja) produkują około 1,3% cukru (500—600 tys. t). Pewne ilości cukru z buraka produkuje Ameryka Południowa (około 500 tys. t— 1,3% światowej produkcji).