DSCF5687

1. Burak cukrowy 403

Rys. 1.1. Plony buraka cukrowego wg COBORU i GUS z lat 1981—2001

Burak cukrowy jest gatunkiem o największej produkcji suchej masy z ls ha. Ma wielkie znaczenie ekologiczne: pochłania duże ilości CO2 ze względu na okrycie gleby liśćmi przez długi okres wegetacji, produkuje dużo tlenu, ma wysoką efektywność fotosyntetyczną. Może być surowcem do produkcji energii odtwarzalnej.

Znaczenie gospodarcze buraka cukrowego polega także na tym, że dzięki jego uprawie gospodarstwo pozyskuje znaczną masę produktów ubocznych, takich jak wysłodki czy melasa, które od dawna przeznaczano na paszę.

Wysłodki (krajanka z korzeni, z których wypłukano cukier) nadają się do skarmiania w stanie świeżym lub zakiszone. Świeże wysłodki zawierają około 10% suchej masy i wymagają dodatków, jeśli mają być zakiszone. Masa wysłodków świeżych stanowi około 50% plonu korzeni. Suszone wysłodki zawierają około 90% suchej masy, są skoncentrowaną paszą energetyczną. Mogą też być wykorzystywane do produkcji pasz przemysłowych i w takiej formie są również przedmiotem handlu międzynarodowego.

Melasa, produkt uboczny przerobu buraka, ma dużą wartość energetyczną, gdyż 50% jej suchej masy stanowi cukier. Jest doskonałą paszą (0,7 jednostki zbożowej wl kg) i służy między innymi do produkcji pasz melasowanych dla bydła, trzody i drobiu, a także do produkcji alkoholu, drożdży, kwasu cytrynowego i kwasu glutaminowego.

Ważnym produktem ubocznym są liście z główkami, zawierające 14—16% suchej masy. Uważano je za paszę wartościowszą od wysłodków ze względu na znaczną zawartość białka, bezazotowych związków wyciągowych, składników mineralnych i małą zawartość włókna. Niezanieczyszczone ziemią stanowią cenną paszę dla bydła opasowego. Aktualnie przeważa pogląd, że spasanie kiszonek z liści buraka (krowami mlecznymi) wpływa ujemnie na stan zdrowia bydła (odwapnienie) i znacznie pogarsza jakość mleka (zanieczyszczenia bakteryjne). Mleko, od krów żywionych kiszonkami z liści buraka nie nadaje się jako surowiec do produkcji