DSCF5679

_gURAK CUKROWY

1.1. Pochodzenie i historia uprawy

Pochodzenie buraka uprawnego nie zostało dostatecznie wyjaśnione. Przeważa pogląd, że przodkami współczesnych form uprawnych buraka cukrowego, pastewnego i jadalnego są mieszańce różnych gatunków dzikich o bardzo dużym zasięgu geograficznym.

Około 1000 lat p.n.e. burak dziki o bogatej rozecie liści był użytkowany w Mezopotamii jako warzywo i lek. Jassem (1991) podaje, że formy dzikie o zgrubiałym korzeniu znaleziono i uprawiano do celów spożywczych i leczniczych w Persji prawdopodobnie w podobnym okresie. Niektórzy sądzą, że burak uprawny jest potomkiem łatwo krzyżujących się form dzikich o typie liściowym (których korzeń jest cieńszy od łodygi) z formami o zgrubiałym korzeniu. Również wskazuje się na dużą rolę gatunku dzikiego (Beta vulgaris ssp. maritima), bogato ulistnionego, w tworzeniu spontanicznych mieszańców z gatunkami korzeniowymi.

Burak liściowy i korzeniowy łatwo się krzyżując, tworzył mieszańce, które w starożytności zasiedlały basen Morza Śródziemnego i były wykorzystywane do celów spożywczych, pastewnych i leczniczych. Charakteryzowały się one dużym polimorfizmem korzeni, które miały kształt od wydłużonego do okrągłego, a barwę od czarnej poprzez karminową, czerwoną, różową, pomarańczową i żółtą do białej. Ich rozety liściowe były także wyraźnie zróżnicowane pod względem liczebności, struktury i barwy liści. Rozety niektórych mieszańców wykształcały liście o grubych i długich ogonkach (wykorzystywane jako warzywo), inne zaś tworzyły rozetę o niedużych, licznych liściach zielonych, żółtawych, różowych lub karminowych. Mieszańce te były znane w Syrii, Egipcie, Palestynie, na pobrzeżach północnej Afryki, na Półwyspie Apenińskim i Iberyjskim.