DSCF5681

1. Burak cukrowy 397

/iUtor hasła burak w Encyklopedii rolnictwa z 1873 r. podaje, te jednym z najobficiej uprawianych w Polsce buraków cukrowych jest tak zwany szlązki. Miał ^korzenie gruszkowatego kształtu, białe, o miąższu zielonkawobiałym i zielone ^cie- Korzeń oceniano jako nie bardzo soczysty, lecz twardawy, chociaż nie najobfitszy w cukier, ale był zagłębiony w ziemi, odporniejszy na mróz i uszkodzenia ° ivnętrzne i okazał się ciężki, dlatego najczęściej uprawiano go na cukier.

² prugą formą był w owym czasie burak syberyjski, mniej zasobny w cukier, ale wystającym korzeniu, co ułatwiało ręczny zbiór na glebach cięższych.

Trzeci co do znaczenia był burak niemiecki, czyli kwedlinburgski. Miał on ko-tffiń wysmukły, kształtu wrzecionowatego, o skórze i miąższu różowym, mocno zagłębiony w glebie, z niewielką rozetą liści, zawierał więcej cukru od śląskiego i dojrzewał o 14 dni wcześniej.

Na czwartym miejscu znajdował się burak francuski. W porównaniu z poprzednimi zawierał on najwięcej cukru. Miał korzeń biały, o delikatnych tkankach, pozy-_sjdwano z niego mniej wysłodków.

Piątą cenną formą był burak imperial, który odznaczał się wśród wszystkich odmian największą zawartością cukru, korzeniami gruszkowato-wrzecionowatymi, białym, bardzo delikatnym miąższem i dużym zagłębieniem w glebie. Istniały jeszcze inne formy buraka, np. elektoralne, wilmoriańskie, rosyjskie, morawskie, które powstawały przez pomieszanie i skrzyżowanie powyższych lub przez selekcję form dostosowanych do różnych warunków glebowo-klimatycznych w Europie.

W latach osiemdziesiątych XIX wieku zainteresowanie hodowlą buraka było duże. Autor hasła burak stwierdza, że ilość cukru w buraku, chociaż najważniejsza, bardzo jest zmienna, a zależy głównie od odmiany buraka i jego uprawy. Pisze on dalej, że celem hodowli powinno być otrzymanie jak największego plonu i możliwie najwyższego procentu cukru, np. 12, 14, a nawet 15%, celem zaś rozumnej uprawy 10- lub 12-procentowe buraki przemienić w 14-procentowe.

Wprowadzenie buraka powodowało zmiany, zwiększając w strukturze zasiewów udział roślin okopowych. W XIX w. i na początku XX w., aż do lat trzydziestych, burak był uprawiany w gospodarstwach wielkoobszarowych, a jeszcze w latach trzydziestych nie cieszył się popularnością w gospodarstwach średnich. Liczba plantatorów w 1937/38 r. wynosiła około 40 tysięcy, a średnia plantacja miała 3,4 ha.

Do drugiej wojny światowej stosowano tradycyjne technologie produkcji, polegające na gęstym siewie nasion wielokiełkowych, a zabiegów pielęgnacyjnych i zbioru dokonywano głównie ręcznie.

W technologiach tych pod koniec XIX w. i na początku XX w. zwiększono nakłady na nawożenie oraz zaczęto stosować nawożenie buraka saletrą chilijską i solami potasowymi.

Po wojnie, zwłaszcza w latach pięćdziesiątych, wraz ze zmianami w strukturze rolnictwa nastąpiło rozdrobnienie plantacji. Średnia powierzchnia plantacji zmniejszyła się do około 0,33 ha.