DSCF5698

414 M. Kalinowska-Zdun

1.5. Wymagania klimatyczne i glebowe

1.5.1. Wymagania klimatyczne

Potrzeby wodne buraka cukrowego są duże, tworzy on bowiem dużą masę plonu 1 i ma najbardziej rozwiniętą powierzchnię liści wśród wszystkich gatunków upraw® nych. Ilość wody potrzebna roślinie na wyprodukowanie 1 kg suchej masy waha się® w zależności od wydajności, od 0,2 do 0,3 t. Gdy wydajność jest duża, obserwuje 1 się pewne zmniejszenie ilości wody pobieranej na produkcję 1 kg suchej masy;^H Stwierdzono, że aby wyprodukować 201 korzeni, burak zużywa około 3500 m³ woJjB dy, gdy natomiast ma ich być 50 t - około 5000 m³. Wydajność buraka jest więc S bardzo ściśle związana z zaopatrzeniem w wodę. Obliczono, że obniżenie zaopafl trzenia w wodę o 10% powoduje spadek wydajności buraka cukrowego o 16%,® Suma opadów 600-700 mm rocznie, dobrze rozłożonych w ciągu okresu wegetacji® pozwala uzyskać wysokie plony korzeni pod warunkiem, że rola jest właściwie i uprawiana, co umożliwia roślinie oszczędne gospodarowanie wodą.

Dobre zaopatrzenie w wodę w czerwcu, lipcu i sierpniu istotnie wpływa na uzyl® skanie dużych plonów korzeni. Na rysunku 1.7 przedstawiono kształtowanie się 1 plonu korzeni i cukru w okresie wegetacji w latach o różnych warunkach wzrostu. 9 Jak wynika z danych, najintensywniejszy przyrost plonu korzeni i cukru następuje 1 w czerwcu, lipcu i sierpniu, chociaż we wrześniu jest także znaczny.

W Polsce ilość i rozkład opadów są optymalne dla produkcji buraka tylko w 1 niektórych latach. W wielu rejonach kraju częste susze wiosenne i letnie (maj. li- 1 piec, sierpień) przyczyniają się do gorszego plonowania buraka. W przyszłości za-® gospodarowanie rezerw wody dzięki regulacji rzek i budowie zbiorników retencyj- I nych pozwoli wykorzystać zasoby wodne w rolnictwie. W warunkach Polski burak 9 reaguje na nawodnienie znacznymi, bo blisko 30% zwyżkami plonu korzeni, co 9 w zależności od rejonu daje od 4,0 do 15,01 z 1 ha.

Drugim bardzo ważnym czynnikiem decydującym o plonowaniu buraka jest in- 1 tensywność światła. Reaguje on bardzo silnie na nasłonecznienie zarówno w pierw-1 szych fazach wzrostu, jak i w końcowym okresie wegetacji. W naszych warunkach J klimatycznych nasłonecznienie jest związane z ilością opadów. Przy znacznej ich I ilości notuje się mniejszą ilość światła i gorsze wykorzystanie go przez rośliny, co | wprawdzie sprzyja dużym plonom korzeni, lecz obniża w nich zawartość sacharozy. 9 Aby obfity plon korzeni miał dobrą jakość technologiczną, najkorzystniejsze są I optymalne opady w czerwcu, lipcu i w połowie sierpnia, przeplatane okresami po- ] j gody słonecznej i ciepłej oraz pogodna słoneczna jesień, trwająca aż do zbioru a korzeni.

Burak cukrowy nie wymaga wysokich temperatur. Najkorzystniejsza średnia ] temperatura dobowa wynosi 12-16 °C. Burak cukrowy jest wrażliwy na rozkład j i wahania temperatury w ciągu doby. Na niskie temperatury najbardziej reaguje J