DSCF6715

Cp»'o C- Sn>nxi / Klucze po oznaczania owadow

5-25. Wojsiłki (Mecoptera)

Liczba gatunków -

WielkoSć-Tryb życia -Wstępowanie —

9 w Polsce, ok. 350 na kwiecie

od 3 nun do 35 mm

drapieżne i wszystkożeme

pospolite, występują nawet na obszarze dużych

Wymaenaooe gatunki - bugar, pośnieżki, wojsżlka

Cechy charakterystyczne -głowa wyciągnięta, skierowany w dół długi dzióbek.

na którego końcu jest aparat gryzący

Niewielki rząd owadów, przeważnie Średniej wielkości, żyjących na lądzie. Zróżnicowane pod względem rozmiarów, mają dało od 3 mm długości u pośrtieź-kowstych (Borcidae) do 35 mm u rzadko występującego w Polsce bugara Bittacus HwMsL

Charakterystyczna dła całego rzędu hipognatyczna głowa jest bardzo mocno wydłużona w postaci skierowanego w dół dzióbka, zakończonego słabo widocznym ffyzącym mb gryząco-ssącym aparatem gębowym. Oczy złożone są dobrze rozwinięte. czuHu szczedraaste i wieloczłonowe, mocno wydłużone (ryc. 93).

Obie pary błoniastych skrzydeł gęsto użytkowane, mają podobny kształt i wielkość. Mqgą być częściowo pokryte czarnym plamami, w części wierzchołkowej przeważnie ziewającymi się ze sobą i składać się płasko na odwłoku (u wojsiłek Panorpa sp.) lub yednoMde żóttobrązowe. u nasady mocno zwężona i składane dachowało (u bugara).

Ryc. 93- Hfoyst&i (Mrcoptenk A — pokiiritk Bara kytmahi (Boreidae); B - wojsBk* Psnorpa cammuaas (Panorpidae); C - bugar Btttmaa sp. z łupem (BiHacjdae); A W poót Bą Bjewfco 19»i B aa pakt Grass* 1951, C na podsŁ Kaestner 197* zaudM®*’*-

Niekiedy skrzydła redukują się do fuseczfcowatych. wygiętych do góry rudymcrtoA, (u pośnieżków Boręus sp.}. Odnóża wydłużone, z kolcami, u bugara tylne hotayny pełnia dodatkowo funkcje chwytne, a u pośnieżków skoczne

Odwłok wydłużony, u samic na wierzchołku zwężony i rurkowaty, natomiast u samców jest często zakończony kleszczowatyml wyrostkami, zadętymi na grztwtową stronę odwłoka, co przypomina do złudzenia położenie zaodwłofca u skonaona

Przeobrażenie zupełne. Larwy gąsiemcowate, żyją przeważnie w febe Poczwar-ka wolna, ukryta w glebie lub ściółce.

Do wojsłłek należą gównie owady pospolicie występujące, nawet na obszarze dużych miast (wojsiłkowate Panorpidae) oraz rzadziej spotykane, żyjące w mchu lub na śniegu (pośnleżkowate). Są stosunkowo łatwe do oznaczenia, chociaż niekiedy trzeba posłużyć się preparatyka mikroskopową.

5.26. Chruściki (Trichoptera)

Liczba gatunków -Wielkość-Tryb żyda-

Występowanie -Wymienione gatunki -Cechy charakterystyczne -

ok 260 w Polsce, ok. 7000 na świede od ok. 3 do 24 mm przy rozpiętości aknydei do 60 mm larwy wodne, drapieżne lub roślinożerne, często w „domkach", doradę nie odżywiają się w pobliżu zbiorników wodnych chruśdk wielki, bagieniec brązowawy, broazoah, trochę przypominają prymitywne motyle, ale nie mają łusek, tylko wioski na skrzydłach Łatwiej zaobserwować larwy ukryte w „domkach"

Niezbyt liczny rząd owadów, związanych ze środowiskami wodnymi, przypominających wyglądem zewnętrznym motyle i z nimi spokrewnionych. Są to przeważnie gatunki drobne i średniej wielkości, o dkjgpśa aata od ok. 3 mm (przyoczmcowate Pólycentropidae i Hydroptiiidae) do 24 mm. przy rozpiętości skrzydeł sięgające) 60 mm (u chruścika wielkiego Phryganea ffartdts L).

Ciało mają wydłużone i smukłe, niepozornie źółtobrązowo lub szaro ubarwione

Głowa jest szeroka, hipognatyczna. z wypukłymi, bocznie skierowanymi oczami Przeważnie występują 3 przyoczka. Nitkowate czułki są nieco dłuższe od dala i tyfco wyjątkowo krótsze od połowy jego długości (u Hydroptiiidae) lub 2 -34rotnie dłuższe (u wąsatkowatych Leptocendae). Aparat gębowy słabo widoczny i najczęściej mocno uwstecznkmy.

Skrzydła są dobrze rozwinięte i przeważnie znacznie dłuższe od ciała oraz gęsto pokryte krótkimi włoskami, co odróżnia chruściki od niektórych, pozornie podobnych do nich, motyli. Szczególnie wydłużone, kilkakrotnie dłuższe od ciała i lancetowate skrzydła cechują przedstawicieli rodziny Hydroptiiidae. Przednie skrzydła są na ogół nieco dłuższe od tylnych, które za to często wykazują większą szerokość. Użytkowanie obu par skrzydeł jest podobne i pełne. Przeważnie żółto lub szaro ubarwione (przednie