DSCI8729

<Gazeta.pl

Matura 2007-język polaki • Kujon Polski 13 I

Wtorek 27 nwoi 2007 • Gazeto Wyborom • wvwr.8ozeUrMytxircza.pl ■

Model odpowiedzi do tematu 1. (rozwinięcie maks. 26 pkt)

0-1 pkt

0-3 pkt

0-1 pkt

|P™ htanrvr>nv

0    czas stano wojennego Iginucwolenic narodu i jednostki

1    wzrost represji w stosunku do inteligencji

MSMBŁgrimifflł lirycznemu.

I - poeta

fih»- obserwator (wzajeżdżały wizy pancerne'’)

I - zna mechanizmy działania systemu totalitarnego K, zaniepokojony procesami historycznymi, powtarzalnością dziejów („Wracają mównice”) pfrironista

||- dostrzega destrukcyjny wpływ rzeczywistości na język (,jens | błądził po manowcach”)

Kreacia adresata.    0-3 pkt

eV człowiek poddany manipulacji i propagandzie (zagłuszały go H jaskrawe iluminacje)

>fc- ofiara systemu

.'.-pozbawiony wpływu na wydarzenia

fcKzmuszony do ukrywania prawdziwych myśli i uczuć (.ginęły

P szepty l wyznania”)

-zdominowana przez wojsko' (..kilku generałów", „wozy pan-k ęeme” ) kr-despotyczna

6 W wszechobecna propaganda władzy („usłużnych językoznawców nakręcających język na papiloty ") kłamstwo fałszujące i upiększające rzeczywistość („ufryzowana mowa”)

i-strach paraliżujący ludzi

Ir atmosfera podejrzliwości (.pierwsze podejrzenia", „szerzyła ■-L się epidemia afazji')

—szukanie urojonego wroga ^propaganda sukcesu

cenzura („w gazetach wisiały już tylko czarne garnitury czcio-:^siek”)

e-nowomowajako instrument totalitarnej władzy („ ulewny deszcz | zmywał porzucone aluzje, strzępy słowników i map")

-    liryka pośrednia, opisowa

-    wyraźno segmentacja tekstu (3 części) podporządkowana ukazaniu przeszłości, teraźniejszości i przyszłości; wynika z konstrukcji podmiotu lirycznego (zmiana form czasownikowych)

-    ograniczenie do minimum znaków interpunkcyjnych charakterystyczne dla poezji awangardowej i lingwistycznej

-    operowanie aluzją historyczną (mowa zależna od jednego nieboszczyka) i literacką (ocalony mówi)

-    ironia służąca demaakacji poczynań władzy (gwałtownie ustawiano zapory mównic)

-    bogata metaforyka (awaria języka, wyrazy straciły szyk. spadały pierwsze pelargonie)

-    modyfikacje frazeologiczne typowe dla poezji Nowej Fali (sens błądził po manowcach, zatopione znaczenia opadały na dno, żonglerzy słów)

-    obrazowanie poetyckie; frazeologizmy (potoki słów), epitety (rwące potoki)

-    animizacje ukazujące procesy zniszczenia rzeczywistości i języka (ufryzowana mowa, ruszyła ziemia, język opadał)

-    czasowniki podkreślające rozpad i destrukcję (opadały, słabł, urywał się)

-    instrumentacja głoskowa (zgrzytliwy dźwięk znaczeń) ilustracją zakłamanej mowy

-    pesymizm refleksji historycznej w metaforze przybywa liter alfabetu, ubywa dnia)

Znajomość i umiejętność stosowania terminolo teoretyczno literackiej.

7. Pełny wniosek.    04 pkt

W wierszu ukazany został pesymistyczny obraz rzeczywistości totalitarnej mającej charakter cykliczny, wpisanej w dzieje historii. Rządzą nią zawsze takie same mechanizmy, stąd uniwersalny charakter utworu. Jednym z instrumentów władzy totalitarnej jest język, kióry.podlega manipulacji i staje się narzędziem kreowania nowej, sfałszowanej rzeczywistości. Staje się on przedmiotem zainteresowania poetki, która traktuje go nieufnie, świadoma ingerencji i wpływu systemu w struktury językowe.

Demaskuje nowomowę, stosując np. aluzje, ironię, innowacje frazeologiczne.

Uniwersalność wiersza wyrażona w tytule cyklu nawiązuje do powta-I rzalności historii, wobec której należy zachować czujność, o

5. MBłSzrałtfawariie wypowiedzi.

08 pkt