DSCN0523

Na podstawie rys. 2.55 można napisać zależność:

(2.94)

(2.95)

invx₀ -+ inva, + ---

m_n z cos x„    m„ z

mm m

- + invx,+

(2.96)

Można z niego obliczyć wartość «₀. Grubość zęba na okręgu podziałowym w przekroju czołowym wyznacza się z zależności:

(2.97)

Przykład geometrycznych obliczeń pary kół zębatych podano w dodatku B.

2.3. Kinematyka przekładni walcowych 2.3.1. Ruch względny współpracujących zarysów ewołwentowych

Zarysy ewolwentowe zębów dwóch współpracujących kół zębatych przemieszczają się po sobie ruchem pośłizgowo-tocznym, a więc złożonym z toczenia i ślizgania się. Parametry tego ruchu wpływają istotnie na zjawiska trybologiczne, warunkując wypór hydrodynamiczny warstewki oleju, opory tarcia, zużycie i grzanie się kół oraz sprawność mechaniczną zazębienia.

Ślizganie się zarysów ewolwenłowych po sobie jest nieuniknione, wynika bowiem z samej właściwości ewolwenty, polegającej na tym, że równym odcinkom odwijanym z koła zasadniczego odpowiadają różne, coraz dłuższe odcinki ewolwenty. W ten sposób na jednostkę czasu, w ruchu względnym zębów, przypadają różnej długości odcinki drogi — coraz dłuższe, oddalające się od okręgu zasadniczego na jednym zarysie, i coraz krótsze, zbliżające się do okręgu zasadniczego na przeciwnym zarysie, wskutek czego musi wystąpić poślizg.

Rozkład prędkości w chwilowym punkcie przyporu przedstawiono na rys. 2.56. Dwa współpracujące zarysy Z, i Z₂ znajdują się w danej chwili w przyporze w punkcie Y. Rozpatrując ten punkt raz jako Y_x, tzn. jako przynależny do zarysu Z,, i drugi raz jako Y₂, tzn. przynależny do zarysu Z₂, można wyznaczyć ich prędkości obwodowe, skierowane prostopadle do promieni 0_XY oraz 0₂V:

t», = r_ft co, (2.98)