DSCN1720

3. Projektowanie odlewów

Mikrostruktura żeliwa szarego Mikrostrukturę żeliwa szarego tworzą wydzielenia grafitu płatk osnowy metalowej. Zarówno grafit, jak i osnowa wywierają ist^⁶®⁰ na właściwości żeliwa. Aby w pełni scharakteryzować grafit, należy ^

na

tle

--*---- .„W grafit, MleżJTu^zoT^

jego kształt, wielkość i rozmieszczenie. Postacie i rozmieszczenie grafitu zostały omówione w p. 1.3.2.3. Ich wielkość może zmieniać

rokich granicach 15-i- 1000 lim.

Rysunek 36. Przykłady rozmieszczenia wydzieleń grafitu wg PN-75/H-04661 (pow. x 100): l) równomierne (Grl), b) rozetko we (Gr5), c) międzydendrytyczne (Gr6 — grafit punktowy o orientacji przypadkowej w przestrzeni międzydendrytycznej), d) międzydendrytczne (Gr7 — grafit w przestrzeni międzydendrytycznej rozmieszczony w sposób kierunkowy)

Spośród pokazanych na rys. 3.6 postaci grafitu w wielu odlewach — zwłasz-^cza    których wymaga się odporności na ściera nie — preferowany jest

|    płatkowy średniej wielkości, równomiernie rozłożony — typu

^ (ry*- 3.6a). Drobny grafit o rozłożeniu rozetowym występuje zwykle przy dość dużej szybkości chłodzenia i/lub niepełnej modyfikacji (rys. 3.6b). Gruby grafit iglasty typu C (patrz rys. 1.46) to grafit pierwotny, który pojawia się w żeliwie nadeutektycznym. Mimo niezbyt zachęcającej postaci i wielkości jest on wyjątkowo dobry do wykonywania odlewów narażonych na szoki cieplne, a to dzięki zwiększeniu przewodności cieplnej, która zmniejsza gradient temperatury. Ujemną cechą dużych wydzieleń grafitu jest pogorszenie jakości powierzchni po obróbce skrawaniem. Z kolei na obrabialność korzystnie wpły^w* obecność drobnego grafitu rozmieszczonego w przestrzeniach międzydendryty cznych typu D (rys. 3.6c), powstającego przy dość dużej szybkości chło nia. Mankamentem jest jednak trudność uzyskania osnowy perlitycznej