DSCN1753

3. Projektowanie odlewów

5%), zwiększający wytrzymałość i odporność na ścieranie _a t I "''''-^6 Na odlewy stosuje się głównie stop o zawartości 10% §|    |1HS|

wykonuje się silnie obciążone i narażone na ścieranie cześ •² któr^^Sć-poprawić właściwości ślizgowe, wprowadza się ok. 1% p g ^mas1yn. ą?° wieloskładnikowe, zawierające między innymi Zn i Pb, stosuje ^ °^dIe'vnic na ścieranie elementy silników i osprzęt pojazdów (CuSn5ZnSPb5^? °^a °^dPo_r^^e

Konkurencyjnymi w stosunku do brązów cynowych są bra» ^t2w- spg\ aluminiowe, zawierające do 11% Al. Brązy aluminiowe można u/ ^bezcynov_v^Je nie dzięki przemianie martenzytycznej, jaka dokonuje się p_Qd_Cz^{epSzać c}ie_Pi. chłodzenia (hartowania). Właściwości mechaniczne brązów alumin’ ^Szy^^>lciego nie zależą od zawartości Al i są najlepsze przy zawartości 9 ~ iwy¹??'²⁰¹¹ s²1-zach zawierających dodatek Ni i Mn efekt ulepszania cieplnego • zwiększony przez utwardzanie dyspersyjne. Brązy aluminiowe charakt¹^ 111 się dobrymi właściwościami ślizgowymi i znaczną odpornością na 11111111 zwłaszcza na działanie wody morskiej. Dzięki temu, a taV-><» _{ze w}_ . °5°²Ję. dobrą odporność na kawitację, brązale stosuje się w przemyśle okręt ^{U aa} na odlewy śrub napędowych statków (CuA110Fe3Ni4Mn2).    ^W^ⁿ

W grupie brązów specjalnych znajdują się jeszcze brązy krzemowe, zawierające do 5% Si, oraz manganowe. Przykładem pierwszych jest stop CuSi3Zn3Mnl używany do wyrobu kół zębatych, części pomp oraz panewek łożysk pracujących w ośrodkach korodujących lub zapylonych. Ze względu na małą skłonność do iskrzenia, z brązów krzemowych wykonuje się również części dla przemysłu petrochemicznego i górnictwa. Jeszcze lepsze pod tym względem są brązy berylowe zawierające do 2,5% Be, które niezmiernie rzadko stosuje się na odlewy. Są one o tyle interesujące, że ich własności mechaniczne po umocnieniu wydzieleniowym i odkształceniowym są porównywalne z własnościami stali (jR_m«1200 MPa, A_s=25%).

Mosiądze

Mosiądze są stopami Cu-Zn (rys. 3.24). Ze względu na zawartość |||| (38-i-40%), mosiądze odlewnicze mają budowę dwufazową a.+P'- W przy mechaniczne mosiądzów zależą od zawartości cynku i są najleps²® _na; zawartości ok. 30-i-40% Zn (rys. 3.25). Są powszechnie stosowane z uw

1

   mniejszą cenę niż czystej miedzi (przez dodanie tańszego

2

•    skuteczne umocnienie przy dobrym przewodnictwie cieplnym¹