Sociolechnika I83
technika może służyć odmiennym celom [A. Kojder 1987, s. 30]. Z tego w/g|V(ju Przyjąć, że działanie w pełni sku-teczne powinno uwzględniać również racjonalność substancjalną, a więc dotyczyć tak/e wyboru celów działania. I aki sposób podejścia pozwala „oddzielić rolę technologa, badającego sposób urzeczywistnienia bez dyskusji celu, od roli mędrca, który wartościuje i hierarchizuje cele” |F. Znaniecki 1984. s. 365]. Aspekt ten silnie akcentowany jest przez A. Podgóreckiego (1995. s. 40], który socjotechnikę określa jako naukę społeczną zajmującą się regułami określającymi skuteczność działania społecznego i sprawiedliwość społeczną lub - w innym sformułowaniu - jako ..inżynierię społeczną uprawianą zgodnie z zasadami sprawiedliwości społecznej i racjonalności" [ibidem, s. 24]. Na tej podstawie utożsamianie .manipulowania” i socjotcch-mki jest niedopuszczalne.
Rozwiązywanie problemów społecznych dokonuje się w wielu fazach [J. Kubin 1987. s. 47-49). Jednym z elementów tego procesu jest tworzenie ekspertyz określających. jakie należy podjąć działania, aby uzyskać zamierzone przekształcenia rzeczy-wtstoici. „Ekspertyza, jako podstawa planowanych działań praktycznych, musi łą-czvć w sobie zalety poprawnej diagnozy naukow'cj i trafnej prognozy” [A Kojder '^7, s. 33). Wyróżnia się różne typy cks-PCłytyZ| przykładowo ekspertyzy aksjolo* p0®*. diagnostyczne i socjotechniczne jgrwińska, J. Mikułowski Pomorski. M Pacholski 1988. s. 25-27].
.Odejście socjotechniczne, zależnie *hI 55^*80 celu działania, wykorzystane 6 być jakże do wypracowania skutecz-^Potobów obrony przed socjotechniką ,ł4 jako „manipulowanie" ludzkim* tianii). W ujęciu tym chodzi zatem ^Hcowonie zas.ul pewnci
«łuiikiH. Obrona przed socjotechniką iiajt/ęścicj na ujawnianiu ukryty11
* działań socjotechnicznych.
di i>tzez wsifin sterujący llr‘
cHh. prowadzi niekiedv>iUrmów ^ją-S,ę.s,anu tew. wichrowato^0 U^tWor2en»
n* neutralizują
sterowany nie P(" rezu^c,c synem
dą obrony przed socjotechniką jest „aktyna realizacja określonego systemu wartości sprzecznego lub niezgodnego z om jaki jest propagowany przez działania socjotechniczne różnych centrów dyspozycyjnych" [M.K. Mlicki 1986. s. 117]. (A S )
Zob. działanie społeczne, makuwriizm jako syndrom zachowań, pranie mózgu, racjonalność, wartość, wichrowaiość socjotechniczna, wbdo. zachowania społeczne
Literatura:
Dyoniziak R. 1997. Sondaie a mampulcmaw społeczeństwem, Univcrsrtas, Kraków Karw mska A, Mikułowski Pomorsk. J . Pacholski M . 1988. T\py działa* w organizacji, AE w Kraków »c. Kraków
problemem sp**'. . rzfa}Mh
Ossolineum. ''r‘H * . mtiikii roz*“i
nv,mm^Am'7JiV.mCk Veor* > cr-
*3* CHsohneum
czywisiatt> f***