DSC07290

artykuły

r ^{do utworów} uznawanych za pcrmskie z obszaru ślą-sko-krakowskiego lub świętokrzyskiego. Problem ten autor obecnej pracy opisał szczegółowo w 1971 roku [116]. wskazując na duże trudności w rozdzieleniu utworów pstrej serii klastyczno-zlepieńcowej, określanej przeważnie jako utwory permo-triasu. W pracy tej przedstawiono również znaną naówczas literaturę dotyczącą tego problemu.

Pierwszymi otworami wiertniczymi w tym rejonie. w których zostały biostratygraficznie udowodnione utwory permskie, są otwory Liplas 2 [124] i Tarnawa l [14*]. W otworze Liplas 2, w klastycz-nych utworach pstrych, występuje mikrofauna cechsztynu, w Tarnawie l - zespół mikroflory wskazujący na wiek dolnopermski. W tym drugim otworze występują również osady permu górnego.

Perm dolny. Pierwszą wzmiankę o prawdopodobieństwie występowania w omawianym rejonie utworów czerwonego spągowca w otworze Pojawię 1, przypisać należy Brzezickiej [97]. Opierając się na podobieństwie litologicznym utworów pochodzących z dolnej części tego otworu (200 m) do zlepieńców myślachowickich, autorka była skłonna utwory te zaliczyć do tego wieku. Sądząc z lokalizacji zaznaczonego na mapach paleotektonicznych Pokorskiego [127, 128] tzw. „obniżenia Tarnowa”, autor ten przyjmuje również w tej strefie utwory dolno permskie (górny czerwony spągówiec), natomiast według Wagnera [133, 134], utwory tego „obniżenia” były by wieku cechsztyńskiego. Autor obecnej pracy przyjmuje te osady za gómopermskie (być może w górnej części dolnotriasowe). Podkreślając fakt, że nie zostały one całkowicie przewiercone (rysunek 17), mogą niżej występować utwory należące do permu dolnego.

Utwory dolnopermskie udokumentowane zostały tylko w otworze Tarnawa 1 (rysunek 9*). Występują one w tym otworze w głębokości 4215-4364 m [7*].

Perm o

Na obszarze między Krakowem - Pilznem -Dą-brową Tarnowską (rysunek 17) utwory tego wieku występują w postaci większych lub mniejszych piatów, zbudowanych z klastycznego kompleksu osadowego (część południowa obszaru) lub tworzących pełniejszy profil stratygraficzny wraz z nadleglymi osadami węglanowymi retu i wapienia muszlowego (część północna obszaru). Klastyczne osady permo-

Kiersnowski [54*] proponuje przyjęcie dolnej granicy permu dolnego (autunu) na głębokości 4415 m. Należy jednak wziąć pod uwagę badania palynologiczne utworów występujących poniżej głęb. 4364 m opracowane przez Trzepierczyńską [76*], na podstawie których utwory te autorka zalicza do namuru A (rysunek 9*). len wiek przypisuje tym utworom również Buła [7*].

Z utworów dolnego permu otworu Tarnawa 1 pobrano tylko jeden rdzeń. Są to piaskowce drobno i średnioziarniste, miejscami żwirkowe barwy rdzawej i rdzawo szarej z naciekami limonitycznymi i piaskowce szarobeżowe (w niższej części 370 cm rdzenia), bezwapniste. Piaskowce te przewarstwiane są kilkunasto- do kilkudziesięciocentymetrowymi wkładkami ilastymi i mułowcami ciemnoszarymi, również bezwap-nistymi. Charakter tych piaskowców sprawia wrażenie materiału zwietrzelinowego, deponowanego w zbiorniku wraz z drobnymi klastami ilasto-łupkowymi, podobnymi do niżej ległych osadów karbonu górnego.

Bula [7*] uważa utwory permu dolnego tego otworu za osady lądowe, prawdopodobnie koryt rzecznych i równin zalewowych. Poddaje przy tym w wątpliwość występowania w nich, jak przyjmowano [95], licznych i grubych pokładów węgla.

Problem występowania czerwonego spągowca w innych otworach (rysunek 17) pozostaje nadal nie wyjaśniony. W wielu z tych wierceń materiał rdzeniowy został zlikwidowany, w innych utwory te nie zostały do końca przewiercone. Za prawdopodobnym szerszym występowaniem permu dolnego mogłyby przemawiać zlepieńce otworu Grabie 2 i być może Pojawia 1 lub Puszczy 4, którym ten wiek był przez niektórych autorów przypisywany. Wątpliwe wydaje się uznanie osadów permo-triasu z otworu Jachówka l (na W od Krakowa) za odpowiednik skał dolnoperm-skich z otworu Tarnawa l [Krieger w: 7*].

trias

triasu są trudne do rozdzielenia i zazwyczaj opisywane są jako jeden gruby kompleks terygeniczny, obejmujący występujące w ciągłości osady górnego permu i pstrego piaskowca.

Ccchsztyu. Udokumentowane utwory tego wieku stwierdzono w otworach l iplas 2 [124], Tarnawa 1 i wielkie l ([34* |. >\ k w uT ion pi 5 pisywany jest równie/ podobnym osadom z wierceń

265

nr 6 2006