DSCN3857

Rys. 71. Schemat działania pierścieni tłokowych

a — spadek ciśnienia na pierścieniach uszczelniających, b —przepływ oleju przy różnych typach pierścieni zgarniających

Licząc od denka tłoka pierwsze dwa lub trzy pierścienie mają za zadanie uszczelnienie tłoka, a dalsze dwa lub trzy zgarniają olej ze ścianek cylindrów. W związku z tym pierścienie zgarniające mają specjalne kanaliki, które są połączone otworkami z wnętrzem tłoka; olej zgarnięty przez pierścienie spływa po wewnętrznych ściankach cylindrów.

Skuteczność działania pierścieni uszczelniających ilustruje rysunek 71.

Pierścienie tłokowe są wykonywane ze specjalnego żeliwa, zwanego perlitycznym, o dużej zawartości węgla. Pierścienie uszczelniające mają przekrój prostokątny lub trapezowy. Zewnętrzne ich powierzchnie często są chromowane w celu zwiększenia odporności na ścieranie.

W celu umożliwienia założenia pierścieni na tłok pierścienie są rozcięte; miejsce rozcięcia nosi nazwą zamka.

~A~'ó?^rJLl ]^xJa??_:DOV7H

Rys. 72. Korbowód silnika rzędowego

2—panewka sworznia tłokowego, 3 —. sworzeń dokowy, 4 — trzon korbowodu, 5 — panewka wału korbowego, 6—dzielona stopa korbowodu, 7—nakrętka, 8—śruba łącząca stopę korbowodu, 9 — łeb korbowodu

i

w\

" i/

II

,^r\

Wewnątrz tłoka znajdują się nad lewy, w których wywiercony jest otwór służący do umocowania sworznia tłokowego. Sworzeń przenosi obciążenia z tłoka na korbowód. Ze względu na duże i zmienne obciążenia oraz podwyższoną temperaturę sworznie są wykonywane ze stali stopowej, ulepszanej cieplnie. W celu uzyskania dużej wytrzymałości przy jak najmniejszej masie sworznie są wewnątrz drążone.

W silnikach lotniczych najczęściej są stosowane sworznie tzw. pływające.

Rozwiązanie to polega, na tym, że suwliwie spasowany sworzeń jest zabezpieczany jedynie przed wysunięciem się, ma natomiast możliwość dowolnego obracania się. Zapewnia to równomiemiejsze zużywanie się sworznia. Sworzeń jest zabezpieczany przed wysunięciem albo sprężystymi, specjalnymi

pierścieniami, albo korkami aluminiowymi. Korbowód łączy wał korbowy z tłokiem za pośrednictwem połączenia sworzniowego i przenosi siły ciśnienia gazów na czop korbowy wału (obciążenia korbowodu omawiano w rozdz. 3.2 i 3.3). Korbowód jest obciążany siłami zmiennymi, przede wszystkim ściskającymi i rozciągającymi. Ze względu na dużą smukłość, może on podlegać wyboczeniu.

Korbowody są wykonane przeważnie jako odkuwki ze stopów lekkich. Główka korbowodu najczęściej jest niedzielona, z wciśniętą cienkościenną panewką łożyska ślizgowego, którego czopem jest sworzeń dokowy. Trzon korbowodu, w celu uzyskania

Strona 81