DSCN3855

Rys. 64. Schematy budowy odpowietrzników

1 — otwory odpowietrzające, 2 — przegrody labiryntowe 3— siatka zatrzymująca olej

3.7.2 WAŁ KORBOWY

Wał korbowy jest sprzęgnięty za pośrednictwem kół zębatych z wałem rozrządu oraz z osprzętem silnika, napędzanym poprzez skrzynkę napędów.

W silnikach małych mocy bezpośrednio na wale korbowym osadzane jest śmigło. W silnikach dużych mocy wał jest sprzężony ze śmigłem przez reduktor prędkości obrotowej (obciążenia wału korbowego omówiono w rozdz, 3.2 i 3.3). Ponieważ kształty wałów korbowych są dość złożone, obliczenia teoretyczne nie zapewniają optymalnych wyników pod względem masy i wytrzymałości.

Dlatego też wały wykonane na podstawie obliczeń poddaje się długotrwałym złożonym próbom, które potwierdzają '! korygują obliczenia teoretyczne. Wypracowane tym sposobem kształty są powtarzane przez wytwórcę w różnych typach produkowanych silników. Wały korbowe silników lotniczych są na ogół wykonywane z odkuwanych w matrycach odcinków ze stali stopowych o wysokich własnościach wytrzymałościowych. Odcinki te są obrabiane wstępnie, łączone w jedną całość, a następnie poddawane

Rys. 66. Przykład wału

korbowego silnika gwiazdowego

a—częśd składowe walu korbowego: 1 — tylna wahi korbowego, 2—śruba łącząca, 3 —przednia część wału korbowego: b — wal korbowy po zmontowaniu obróbkom wykańczającym i bardzo dokładnie wyważane, statycznie i dynamicznie. Wały korbowe mniejszych silników są odkuwane w całości.

Ze względu na konieczność zapewnienia lekkości i sztywności, wały korbowe są wewnątrz drążone. Dokładna obróbka i wyważenie zabezpiecza przed drganiami, a staranne przejścia

z jednego kształtu na drugi zapobiegają spiętrzaniu naprężeń. W wale korbowym są wykonane odpowiednie kanały, które zapewniają właściwe smarowanie łożysk. Wokół otworków wyprowadzających olej na powierzchnię czopa znajdują się spłaszczenia (tzw. łysinki), które w czasie obrotu wału korbowego powodują tworzenie się klina olejowego, umożliwiającego szybsze przejście z tarcia suchego do płynnego. Przez drążoną przednią część wału korbowego jest doprowadzany olej do układu sterowania skokiem śmigła. Wał korbowy silnika gwiazdowego pokazano na rysunku 66. Wały takie są wykonywane z dwóch łączonych części, które są odkuwane w matrycach, a następnie dokładnie obrabiane i wyważane w całości.

Strona 75