GENETYKA Anna Sadakierska Chudy , Grażyna Dąbrowska str2

46 Rozdział 4

muszka dzika

białe oczy

morelowe oczy

Oczy muszek szczepu dzikiego są czerwone, tzw. czerwień sztandarowa.

Muszka ma białe oczy, jest to efekt mutacji w genie white, mutanty te nie posiadają błonowego transportera prekursorów barwników oka.

Przedstawiona muszka ma oczy morelowe, jest to efekt transpozycji elementu copia do drugiego intronu genu white i powstania alłelu white-apricot.

Alicie wielokrotne mogą wykazywać różny stopień dominacji względem siebie. Przykładem może być szereg alleli genu white: allel white-apricot w¹⁷ jest re-cesywny w stosunku do allelu dzikiego w* (lieterozygoty w'w° mają czerwone oczy), ale wykazuje niepełną dominację w stosunku do allelu white w (ryc. 4.3).

Ryc. 4.3. Stopień dominacji wśród alleli wielokrotnych genu white Drosophila: a) homozygota white (ww), b) heterozygota white/white-apricot (ww^a), jasnomorelowe oko, c) homozygota white-apricot (w^aw^a), ciemnomorelowe oko. Źródło: A. G. Atherly, J. R. Girton, J. F. McDonald. 1999

4.3. Mutacja kształtu oka

Mutacja Bar (B 1-57.0 - wąskie oczy) jest wynikiem duplikacji segmentu 16A zlokalizowanego na chromosomie X, a jej efektem jest redukcja liczby ommati-diów w oku muszki. Stopień redukcji ommatidiów zależy od liczby i położenia segmentów Bar (ryc. 4.4) oraz od temperatur)' hodowli.

typ dziki heterozygota Bar homozygora Bar heterozygota homozygota

Doublebar Doublebar

578*

8/8*

8/8

88/878°/8‘;

88/88 f8⁰/8°J

750 350

ommatidiów ommatidiów

ommatidiów

Myc. 4.4. Oko typu Bar u samic Drosophila melanogaster i odpowiadająca mu liczba kopii segmentu 16A na chromosomie X

Badając chromosomy politeniczne larw mutanta Bar stwierdzono, że segment 16A od regionu 16A1 do 16A6, zawierający 5 prążków, uległ duplikacji. W potomstwie much Bar z niewielką częstością pojawiają się osobniki normalne i osobniki ze skrajnie zredukowanymi oczami podwójny Bar (Doublebar). U mutantów heterozygotycznych podwójny Bar na jednym chromosomie mamy trzy kopie segmentu 16A, na drugim zaś jedną (rys. 4.4). Zjawisko to tłumaczy się zaburzeniami w koniugacji chromosomów podczas mejozy, chromosomy homologiczne są względem siebie przesunięte i zachodzi pomiędzy nimi nierówny crossing-over (ryc. 4.5).

0.0

Bar

56.7 57.0 59.5 66.0

f B B fu

Bar

błędna koniugacja

gameta z allelem podwójny Bar

f B B B fu

gameta z allelem dzikim 8'

o—

B fu

Myc. 4.5. Powstawanie mutacji podwójny Bar w procesie gametogenezy u homozygotycznych samic Bar (BIB) Drosophila