Image 19

CENY ABSOLUTNE I RELATYWNE

W ekonomii nie posługujemy się ceną absolutną jakiegoś produktu lecz jeg_Q ceną relatywną, tzn. w porównaniu do cen innych produktów i usług.

Stwierdzenie, że cena 1 kg mięsa wołowego jest „wysoka” lub „niska” znac^, bardzo niewiele z ekonomicznego punktu widzenia. Znacznie ważniejsze są relacji ceny mięsa do cen innych produktów, np. do ceny 1 kg masła, 1 litra benzyny, itp.

Zmiąny cen relatywnych a nie absolutnych stanowią informację rynkową, _ng którą reagują indywidualne podmioty gospodarcze. Cena relatywna jakiegoś produktu informuje kupujących o ilości innego dobra, które należy poświęcić aby produkt ten kupić. Znajduje to swoje odzwierciedlenie w rozmiarach popytu na poszczególne dobra a także w rozmiarach podaży tych dóbr na rynku. Informacje dla podmiotów gospodarczych przekazywane są przez wyższą lub niższą cenę relatywną przy czym ani kupujący ani sprzedający nie musi wiedzieć dlaczego cena relatywna uległa zmianie.

Zmiany cen relatywnych mogą mieć odmienne znaczenie dla kupujących i sprzedających. Wzrost ceny relatywnej danego produktu umożliwia sprzedającemu osiągnięcie wyższych zysków (przynajmniej przez pewien okres czasu). W konsekwencji sprzedający może podjąć decyzję o alokacji zasobów właśnie w kierunku produkcji dóbr, na które cena relatywna wzrosła. Dla kupującego wzrost ceny relatywnej jakiegoś produktu oznacza, iż utrzymanie konsumpcji tego produktu na dotychczasowym poziomie wymaga rezygnacji z większej ilości innego produktu. Może okazać się, że w pewnym momencie kupujący nie będzie już skłonny rezygnować z konsumpcji innego dobra po to, aby konsumować ciągle tę samą ilość dobra relatywnie droższego. Kupujący dokona wówczas alokacji swoich zasobów w kierunku dobra relatywnie tańszego.

Zmiany cen relatywnych produktów i usług stanowią informację, na podstawie której podmioty gospodarcze podejmują decyzje o alokacji zasobów.

ZASÓB I STRUMIEŃ

Ekonomiści dokonują rozróżnienia między zasobem i strumieniem. Zasób, to określona ilość produktów, pieniędzy, pracowników, itp. w danym momencie czasu. Można mieć zasób oszczędności, zasób telewizorów w magazynie czy też zasób mydła w łazience.

W ekonomii, a zwłaszcza w mikroekonomii, posługujemy się raczej pojęciem strumienia dóbr, pieniędzy, zasobów naturalnych, które przepływają między podmiotami gospodarczymi z różną szybkością w określonym czasie. Posługiwanie się kategorią strumienia związane jest z koniecznością uwzględnienia czynnika czasu w analizowaniu zjawisk gospodarczych. Informacja, że po ce_nie 2,10 zł/kg konsumenci kupują 100 000 ton jabłek może być informacją _nj_ewiele znaczącą o ile nie określimy jakiego okresu czasu to dotyczy. Jeżeli odnosiłoby się to do 1 dnia, wówczas moglibyśmy powiedzieć, że popyt na jabłka _est ogromny. Jeśli jednak dotyczy to 1 roku wtedy stwierdzimy, iż popyt nie jest

Lale tak duży.

Analizując poszczególne elementy rynku (popyt, podaż) należy koniecznie określić jakiego okresu czasu to dotyczy.

ELEMENTY RYNKU: POPYT, PODAŻ, CENA

Fundamentem mikroekonomii jest model popytu i podaży, który przedstawia prawidłowości jakie istnieją między popytem, podażą i cenami relatywnymi produktów i usług. Prawidłowości powiązań i współzależności przyczynowo-skutkowych między popytem, podażą i ceną nazywane są również prawem popytu i podaży.

Mechanizm działania tego prawa wyznacza ceny rynkowe produktów i usług.

PRAWO POPYTU RYNKOWEGO

Prawo popytu rynkowego brzmi następująco: wraz ze wzrostem ceny produktu zmniejsza się, ceteris paribus, popyt na ten produkt, natomiast wraz ze spadkiem ceny popyt wzrasta. Między zmianami ceny i zmianami popytu na dane dobro istnieje zależność odwrotna.

Bardzo ważne jest założenie ceteris paribus, lub inaczej założenie niezmienności pozostałych warunków (czynników) wpływających na dane zjawisko ekonomiczne. W rzeczywistości gospodarczej na popyt wpływają nie tylko ceny ale także inne czynniki takie jak dochód kupujących, ich gusty (upodobania) czy też zjawiska określone mianem efektów naśladownictwa oraz demonstracji. Zmiany popytu są funkcją równoczesnych zmian wszystkich tych czynników. Jeżeli

zmienia się cena danego dobra i jednocześnie zmieniają się dochody kupu-•

jących wówczas nie wiemy czy zmiana popytu wynika ze zmiany ceny czy też ze zmiany dochodów. Dlatego chcąc analizować tylko wpływ ceny na popyt musimy zastosować zasadę ceteris paribus czyli przyjąć, że wszystkie pozostałe czynniki wpływające na popyt (dochody, gusty i inne) pozostają niezmienne.

W celu zilustrowania prawa popytu rynkowego (odwrotnej zależności między zmianami ceny i zmianami popytu) posłużmy się prostym przykładem. ^przykład dotyczy wielkości popytu na jabłka zgłaszanego w ciągu roku przez Polaków w zależności od ceny kilograma jabłek. Odpowiednie dane zawiera tabela 3.

39