img180 2

i.' "V

VI. ANALIZA FINANSOWA

6.3. ISTOTA ANALIZY FINANSOWEJ

Chcąc w bardzo krótkim czasie ocenić sytuacją majątkową i finansową jednostki, należy '-i. sprawozdanie przeczytać, dokonać porównania poszczególnych wartość: w nim zawartych ^A; ■ z danymi zawartymi w sprawozdaniach z lat ubiegłych oraz na tej podstawie wyciągnąć ? wnioski. Niestety, samo czytanie sprawozdań finansowych nie daje odpowiedzi na wszystkie pytania. Dlatego ,w jednostkach przeprowadza się różnego typu analizy w zależności od ?£ potrzeb, jakie w tym zakresie się pojawiają.    ‘

Analiza wstępna bilansu oraz rachunku zysków i strat polega na przeprowadzeniu analizy v pionowej oraz poziomej aktywów i pasywów wykazanych w bilansie oraz przychodów • i kosztów wykazanych w rachunku zysków i strat.    jj

Analiza pionowa, określana jako analiza struktury, polega na badaniu procentowego udziału : • poszczególnych pozycji składników aktywów i pasywów w ogólnej sumie bilansowej oraz poszczególnych pozycji przychodów i kosztów w rachunku zysków i strat w ogólnej kwocie przychodów i kosztów

W analizie tej oblicza się wskaźniki struktury, czyli udział poszczególnych części w całości badanego zjawiska.

Analiza pozioma polega na porównaniu w c/asie poszczególnych pozycji bilansu oraz rachunku zysków I strat.

W analizie tej oblicza się wskaźniki dynamiki i wskaźniki tempa zmian.

Wskaźniki dynamiki wyrażają w procentach wielkość rozpatrywanego zjawiska w odniesieniu do okresu poprzedniego, np.: stan aktywów trwałych w roku bieżącym wynosi 120 % stanu z roku ubiegłego.

Wskaźniki tempa zmian pokazują, o ile procent wzrosła lub spadła wielkość badanego zjawiska w stosunku do okresu ubiegłego, np.: stan aktywów trwałych w roku bieżącym wzrósł o 20% w stosunku do stanu z roku ubiegłego.

W celu wzbogacenia poziomej I pionowej analizy sprawozdań finansowych o syntetyczną ocenę sytuacji finansowej przedsiębiorstwa, należy przeprowadzić analizę wskaźnikową. Analiza wskaźnikowa opiera się na wskaźnikach wypracowanych na podstawie sprawozdań finansowych. Wskaźniki służą do badania wzajemnych relacji zachodzących między pozycjami bilansu, rachunku zysków i strat, czy tez innych sprawozdań finansowych. Analizując poziom obliczonych wskaźników, należy porównać kształtowanie się ich wielkości z wielkościami wskaźników:

•    osiągniętych w poprzednich okresach, np. z ubiegłego roku, kwartału itp.,

•    zap^!anowanych przez jednostkę,

•    osiąganych przez inne jednostki z branży.

•    uznawanych za standardowe (normatywne).

6.4. ANALIZA PIONOWA I POZIOMA BILANSU

W ramach analizy pionowej aktywów oblicza się następujące wskaźniki:

1)    wskaźnik struktury aktywów trwałych = Aktywa trwale_ _x -joo%

aktywa ogolem

Wskaźnik struktury (udziału) aktywów trwałych określa, jaki jest procentowy udział aktywów trwałych w sumie bilansowej.

2)    wskaźnik struktury aktywów obrotowych = -^aktywa obrotowe _x -|oo%

aktywa ogołem

150

RACHUNKOWOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTW Cz. IV

VI. ANALIZA FINANSOWA

Wskaźnik struktury (udziału) aktywów obrotowych określa, jaki jest procentowy udział aktywów obrotowych w sumie bilansowej.

UWAGA:' W celu uszczegółowienia analizy pionowej aktywów należy obliczyć procentowy ' udział poszczególnych składników aktywów trwałych i obrotowych w sumie bilansowej •^:fg '.{w aktywach ogółem).

sj wskaźnik struktury aktywów = —aktywa trwałe—. x 100%

"' *-;• '    aktywa obrotowe

i Wskaźnik struktury aktywów (zasobów majątkowych) informuje o wzajemnej relacji aktywów ;rwałych i obrotowych Poziom tego wskaźnika zaieży od rodzaju prowadzonej działalności gospodarczej W przedsiębiorstwach handlowych w strukturze aktywów powinny przewa-t P. zać aktywa obrotowe. W związku z tym wskaźnik ten nie powinien przekraczać 100 %. . yv przedsiębiorstwach produkcyjnych i w niektórych usługowych, np. transportowych, wskaż-, nik ten może przekraczać 100 %.

Cechą charakteryslyczną jednostek organizacyjnych, w Których udział aktywów obrotowych w aktywach ogółem przewyższa udział aktywów trwałych, jest większa elastyczność ' w przypadku konieczności zmiany rodzaju działalności; czy zmiany orodukcji. Nie zawsze ż: jednak taka struktura aktywów jest zjawiskiem pozytywnym. Wzrost aktywów trwałych ;:^r w ogólnej sumie bilansowej rnoże świadczyć o stosowaniu postępu technicznego i mecna-r.zacji procesów produkcyjnych.

W ramach analizy pionowej pasywów oblicza się następujące wskaźniki:

1)    wskaźnik struktury kapitałów własnych = kapitały Wł3?ne _x iqq°/₀

pasywa ogółem

Wskaźnik struktury kapitałów własnych (udziału kapitałów własnych w finasowaniu majątku) określa, procentowy udział kapitałów własnych w sumie bilansowej. Im wskaźnik jest wyższy, tym większy jest udział kapitałów własnych w finansowaniu aktywów. ■

2)    wskaźnik struktury kapitałów obcych = —kapitały Obce— _x -|qo%

pasywa ogołem

Wskaźnik struktury (udziału) kapitałów obcych (zobowiązań) określa procentowy udział kapitałów obcych w sumie bilansowej. Im wskaźnik jest wyższy, tym większy jest udział kapitałów obcych w finansowaniu aktywów.

UWAGA: W celu uszczegółowienia-analizy pionowej kapitałów należy obliczyć procentowy udział poszczególnych "składników kapitałów własnych i obcych w sumie bilansowej (pasywach ogółem).

3)    wskaźnik źródeł finansowania = - kapitały, własne _x

kapitały obce

Wskaźnik źródeł finansowania OKreśla, który kapitał - własny czy obcy, ma większy udział w finansowaniu aktywów. Wskaźnik powyżej 100 % wskazuje na to. iż większy udział w finansowaniu aktywów ma kapiiau własny. Pozytywnie oceniany jest wzrost poziomu wskaźnika źródeł tinansowania, świadczący c zwiększającym się stopniu uniezależnienia finansowego jednostk'.

4)    wskaźnik pokrycia zobowiązań - omówiony w podrozoziale 6.5.4.

Pozioma analiza bilansu umożliwia zbadanie prawidłowości w finansowaniu aktywów przedsiębiorstwa kapitałem własnym i obcym.

W analizie poziomej bilansu oblicza się następujące wskaźniki:

1)    wskaźniki dynamiki

2)    wskaźniki tempa zmian

3)    wskaźnik pokrycia aktywów trwałych kapitałem własnym = kaprtafy własne _x 100%

151

RACHUNKOWOŚĆ FHZEDSlĘStOPSI W Cz iV