IMGP3411

Spuścizna Piastów. Polskie zabytki książki rękopiśmiennej

Śląsk w Średniowieczu odgrywał ważną rolę w życiu gospodarczym i kulturalnym Polski piastowskiej. Będąc jednak dzielnicą najbardziej wysuniętą na zachód ulegał silniejszym niż pozostałe ziemie wpływom państw sąsiednich, Niemiec i Czech, od których był też politycznie zagrożony. Ze względu na swoje geograficzne położenie często stawał się terenem walki z imperium niemieckim, a od najazdu Brzetysława w 1038 r. Polska musiała toczyć boje o Śląsk również z Czechami przez blisko sto lat. Dzielnica nadodrzańska, zamieszkiwana przez lud wywodzący się od Słowian lechickich, osiadłych tu od czasów najdawniejszych, była równoprawna z innymi dzielnicami, a od testamentu Krzywoustego [1113] uzyskała nawet rangę senioralnej. Wrocław stał się wówczas — obok Krakowa — jakby drugą stolicą administracyjną X kulturalną Polski. Koligacje książąt śląskich z dworami państw zachodnich przyczyniały się do ich większego wyrobienia politycznego i zbliżały do kultury zachodniej. Śląsk znalazł się też wcześniej w orbicie wpływów zachodniej kultury piśmienniczej, szkolnictwa i oświaty dzięki kontaktom Kościoła, stanowiąc w okresie pierwszych stuleci państwa polskiego niejako pomost pd-między bardziej oświeconymi krajami Europy a Polską.

Okres rozbicia dzielnicowego przyniósł pierwsze spustoszenie w jednolitej dotąd etnicznej strukturze Śląska. Przybywający tu z misją religijną mnisi, pochodzenia obcego, wnosili nowe elementy kulturowe. Teren śląska, rozwiniętego gospodarczo, o ważnych szlakach