IMGP9373

ściach tego samego społeczeństwa złożonego akcenty te mogą być inaczej rozłożone. Z zasady podkreślone bywają te czynniki, które ujawniają związek pomiędzy pokoleniami, i mogą być różne, tak jak różne mogą być klasy i grupy wieku w obrębie każdego pokolenia. W kulturach, w których znaczny nacisk kładzie się na wczesne urobienie zachowania się przy stole, role matki i babki są stosunkowo poważne. Tam, gdzie przywiązuje się wagę do tego, by chłopiec umiał posługiwać się swym ciałem i wyrobił sobie zdolności manualne, związane z nabywaniem umiejętności potrzebnych potem dorosłemu mężczyźnie, role ojca i dziadka stają się rolami wiodącymi od chwili, gdy chłopiec zaczyna chodzić i mówić. I odpowiednio do przyjętego odróżnienia osobowości męskiej i żeńskiej, zróżnicowane zostaje traktowanie chłopców i dziewczynek już w edypal-nym okresie.

Gdy wśród emigrantów pojawia się nowy styl kulturowy lub gdy ludy prymitywne i chłopi zostają bezpośrednio podporządkowani oddziaływaniu aparatu państwowego, lub gdy nowy poziom umiejętności korzystania z literatury lub udziału w rozwoju technologicznym zostaje narzucony ludności — zmieniać się również może kluczowy okres w wychowywaniu dziecka, odpowiednio do nowego stylu uczenia, różnego od stylu stosowanego w przeszłości. Nowy akcent może paść, na przykład, na okres, gdy młody człowiek opuszcza dom i zostaje powołany do służby wojskowej lub gdy dziecko kończy szkołę wiejską i zapisuje się do regionalnej szkoły wyższego szczebla, lub gdy sześcioletnie dziecko zostaje zapisane do wiejskiej szkoły zorganizowanej wedle jakiegoś zagranicznego wzoru. Pewne zmiany wywołać też mogą nowe metody pielęgnacji niemowląt, propagowane wśród młodych rodziców przez przedstawicieli służby zdrowia, gdy docierają do wsi nie podlegających poza tym żadnym innym zmianom, f

Gdziekolwiek zachodzi kofiguracja — to znaczy młodzi ludzie są nakłaniani do imitowania swych rówieśników — gdy na przykład uczniowie objęci są nowym programem nauczania lub zbierani są w szkołach wiejskich i uczeni w sposób zgodny z wzorem przyjętym w jakimś odległym, zupełnie obcym społeczeństwie — wiek i stanowisko wprowadzających zmianę, a także miejsce ich grupy w danej postfiguratywnej 'kulturze stają się sprawą zasadniczą. Gdy grupa przyswoiła już sobie oczekiwane zmiany poprzez odpowiednie wychowywanie dzieci, pomimo nadzwyczajnych zewnętrznych przeobrażeń sama może pozostać w niemal niezmienionym stanie. Lub jak wskazuje przykład europejskich Żydów w Stanach Zjednoczonych, cała grupa przyjąć może kompletnie odwrotny wzór zachowania niż stosowany w przeszłości. W Europie ojcowie córek szukali obiecujących zięciów. W Ameryce obiecujący młodzi mężczyźni rozglądają się za córkami bogatych ojców. Im silniejsze oczekiwanie zmiany, tym mniej zabuirzeń wprowadzają do kultury elementy kofiguracyjne.

Chcąc się dostosować do kultury amerykańskiej, członkowie każdej grupy mówiącej innym językiem niż angielski, musieli wyrzec się swego języka i swej

95