img029

Emocje i uczucia

1. Emocje i uczucia

sytuacji, zdarzenia, w którym emocje nie grałyby istotnej roli². Są one odpowiedzialne za relacje, jakie nas łączą ze światem zewnętrznym, regulują je i nadają im określone znaczenie.

Znaczenie, jakie nadajemy otaczającej nas rzeczy-, wistości bądź własnemu działaniu zawiera także w sobie ocenę, to, co przeżywamy w zbliżeniu się do określonego zjawiska, człowieka bądź przedmiotu może być odbierane jako przyjemne, dające zadowolenie i satysfakcję (ocena pozytywna), bądź jako odpychające, przykre (ocena negatywna). Znak emocji dodatni lub ujemny jest elementem warunkującym częstość podejmowania określonego działania. Chętnie wykonujemy czynności, które wywołują uczucia przyjemne, częściej dąr-żymy do zbliżenia z ludźmi, z którymi łączą nas uczucia przyjaźni, wspólnie przeżywanej radości. Staramy się unikać sytuacji wywołującej u nas przykre doznania, powodującej wystąpienie lęku czy gniewu.

Dziecko ugryzione przez psa boi się go, ucieka, gdy go widzi, płacze, krzyczy. Doświadczenie, które było jego udziałem określa stosunek dziecka do zwierzęcia. Zatem nie obiektywne cechy zjawisk, ale subiektywny ich odbiór warunkuje stosunek do nich: zbliżenia (uczucie pozytywne) lub unikania (uczucie negatywne). To samo zjawisko może u jednych wywoływać uczucia przykre, u innych łączyć się z doznaniami przyjemnymi. Pies, który dla jednego dziecka był źródłem niepokoju i lęku (efektem tych uczuć dziecka jest unikanie, ucieczka), dla innego może być obiektem radości, łączyć się z przyjemnym oczekiwaniem zabawy (czego wyrazem jest zbliżanie się).

* Por. S. Gerstman: Rozwój uczuć. Warszawa 1976, WSiP.

11