K �jna DIALEKTY POLSKIE7896

105

(Słodków), Kalisza (Chełmce), Ostrowa Wielkopolskiego (Kososzyea, Czekanów, Lamki, Ligota) i Krotoszyna (Loszki, Chwaliszew); b) południową, część powiatu rawiekiego (Szka radowo, Zielona Wieś, Słupia, Chojno), por. też Now 273; c) pd.-zach. część pow. wolsztyńskiego (Kaszczor, Kębłowo, Chorzemin, Kiełpiny, Obra, Jażyniec) wraz z Chwalimiem i St. Kramskiem w przyległym pow. sulcchowskim; d) okolice Wielenia między Wartą i Notecią po Krobielewko (skw.), Chojno (szam.). Białą i Eosko (czamk.), por. Tom 27.

3.    Północny Śląsk po linię biegnącą wzdłuż południowych granic powiatów niemodlińskiego, opolskiego i lublinieokiego do Kalet;

4.    Małopolskę od linii, która biegła wzdłuż dawnej granicy ze Śląskiem (przesuniętej na wschód j>o włączeniu w roku 117!) kasztelanii bytomskiej i oświęcimskiej do dzielnicy raciborskiej, Kat 87) i obejmuje Zwardoń, Skalite (Mai 76), Szczyrk, Białą, Tychy, Bytom i Tarnowskie Góry (NitŚl 164) po linię, która na wschodzie małopolskich terenów biegnie od Żmigrodu doliną Wisłoka po Ezeszów i dalej około Łańcuta i Leżajska, a od ujścia Tanwi (Kit JV 134) wzdłuż zachodnich granic pow. biłgorajskiego i krasnystawskiego (Koeudza, Stawcze, Giełezew, Policzyzna, nie sięgając po Turobin i Żółkiewkę) do Łącznej nad Wieprzem. lania ta z grubsza odpowiada zarysom granic dzielnicy małopolskiej z Eusią Czerwoną.

Mazurzenie dokonało się po ustaleniu się <5 j na miejscu i d, a więc nie wcześniej jak w XIII wieku. Przyjmując to za bezsporne dziś chyba stwierdzenie, odrzucamy tym samym dawne hipotezy o powitaniu tego zjawiska w epoce przedhistorycznej i nie musimy jego chronologii uzasadniać argumentami, które wiązały się z przegłosem (zona, colo, vesać, mesać, veza, ćesyć, a nie żona, ćolo, vasać, masaż, vaza, ćosyó) i wokali-zacją jerów (seśó, a nie *śeść).

Kiedy mazurzenie objęło poszczególne gwary Mazowsza, peryferie Wielkopolski, północną część Śląska oraz Małopolskę, trudno jest odpowiedzieć ze względu na to, że normy języka ogólnopolskiego sprzed XIV wieku oraz nie ustalona pisownia nie pozwalały na dokładne zaznaczanie obecności czy braku omawianego zjawiska w języku pisarzy z poszczególnych dzielnic. Można przypuszczać, że zakończenie procesów mazurzenia i upowszechnienie się jego -wyników dokonało się zapewne w XIII i XIV wieku. Niektóre argumenty za zbyt późnym jego ustalaniem się nie zawsze przekonują. Kie można np. uważać za bezwzględny dowód braku mazurzenia faktu przechodzenia w XV-wiecznych zapiskach mazowieckich 'e po etymologicznym 8: do Tomasze, tego Kościesze, od Bronisze, ponieważ formy te mogą być wynikiem utrzymywania zmorfologizo-wanej końcówki -'e przez analogię do: Andrzeja, Mikołaje, sędzię, konie, Grabie, kmiecie, i wynikać z i>owszeclinej chyba na Mazowszu przedniej