K �jna DIALEKTY POLSKIE78998

196

czy czyn), Środy (Kijewo MA6P 259), Poznaniu (Mosina. Modrzę), Kow^ego Tomyśla (Bukowiec), Wolsztyna (Rakoniewice, Przemęt, Wijewo, Brenno) Tom 21—25, w Kramskach oraz na terenach powiatów chodzieskiego, czamkowskiego i wągrówieckiego od Ujścia (Sierakówko czarnk.) po Budzyń, Grylewo i Chojnę wągrów, łącznie z przyległymi gwarami Krajny (Zag 26).

Ponieważ po zaniku nosowości przed szczelinową doszło także w gwa-rach pn.kociewskich koło Tczewa i Starogardu (Kit III 151) oraz na wschód od Wisły prawie po Grudziądz, Rypin, Mławę (Kit Iii 218), Szczytno (Tylkowo) łącznie z południową Warmią (Wyrandy, Linowo, Bartąg, Butryny), w Oslródzkiem (z wyj. Liwy, Szczura, zob. Kit III 269), a i między tymi obszarami spotyka się go w pojedynczych wyrazach (guśe, riiśona ...), można sądzić, że odnosowienic przed szczelinową obejmowało dużą część pn.-zaeh. gwar.

Kie wszędzie jednak tam, gdzie nosowość zdefonologizowała się na skutek rozłożenia samogłosek nosowych przed zwartymi (11D) doszło do zaniku nosowości przed szczelinowymi. W niektórych gwarach peryferycz-nych, tam gdzie stykają się one z językami nie mającymi samogłosek nosowych, mimo fonetycznego charakteru nosowości cecha ta utrzymała się, a nawet została wzmocniona. To doprowadziło do zastąpienia skłonnej do zaniku nosowości przez podniebienność w Małhorskiem: gi)iS, lyizik, mńyiso, rujski, riuizać'. stiąSka, Tńis (Górn 83), w pn.-zaek. Warmii: kśajżd, żńjzać i pod Kolnem (Kit IV 10) oraz do wzmocnienia jej spółgłoską n: ienzik, ńćnso, ććnslci, kiunska, ruwski w gwarach od^srodEoWtT mazurskich (Runy, Szczytno, Wielbark), wschodniowarinińskieli (St. War-tembork, Odry ty, Giławy, Stryj ewo, Biskupiec) i pn.ost ródzkich (Liwa, Szczur) Kit III 269 łącznie z wschodnim pasem gwar mazowieckich (42E). Ten sposób podkreślania skłonnej do zaniku nosowości przez wzmocnienie jej dodatkową spółgłoską n (względnie u) spotykamy w ■wielu innych gwarach peryferycznych po linię Szczytno — Łomża — Radzyń oraz na Śląsku.

§ 66. Rezonans nosowy i kontynuanty stpol. -ą w wygłosie

W słabym z natury pod względem fonaeyjnym wygłosie wyrazów nosowość znacznie mniej się zaznaczała niż w środku wyrazu. Nieznaczne i nieraz nie zawsze konsekwentnie zaznaczane utrzymywanie się jej resztek w kontynuantach stpol. krótkiego -ą można spotkać na terenach 410, clioć trzeba przyznać, że wyznaczenie granie tego archaizmu i określenie jego stosunku do zasięgów utrzymywania nosówek w innych pozycjach (410, 43A) jest bardzo trudne i wymagałoby wielu szczegółowych badań terenowych oraz instrumentalnych.