K �jna DIALEKTY POLSKIEz87

206

(z Pietranie 1001, dług od statk browarnych 1687) zob. SobZ 158. Nie mamy pewności, czy znacznie wcześniejsze i liczniejsze zapisy nazwisk typu: Blask, Krzcph, Radzk, Krostaicc 1136, Kuraszk 1210, Jakubie 1396, Mieczk 1119, Lokiełk 1122, Bądk 1222, Komik 1102, .1 faćk 1124 itd. mogą być bezsprzecznym dowodem, że wszędzie tam, gdzie się pojawiły, panowała omawiana cecha dialektalna. Tak bowiem brzmiące nazwiska mogły być utworzone na innych terytoriach dialektalnych i przywędrować do danej dzielnicy wraz z ich nosicielami lub być tworem pisarza, który pochodził z obszarów opuszczających e w -e.k, -ec, i tę swoją normę językową wprowadził w życie pracując na terenach, którym obca była. ta innowacja. Podobnie jak drukarz czy składacz pochodzący z północno-polskiego obszaru wprowadził do słownika sieradzanina J. Mączyóskiego (1561) formy deszczk 'deszczek’, poduszk itd. (zob. Tasz II 229), tak samo pisarz sądowy mógł normalizować zapisy nazwisk według zasad nie obowiązujących, czy nie powszechnie obowiązujących w gwarach, na terenie których dokonywano zapisu. Nawet przy tak ostrożnym traktowaniu materiałów onomastyeznyeh można sądzić na podstawie innych danych, że północna Wielkopolska, Kujawy i prawobrzeżne Mazowsze jeszcze w XVI wieku, a- może nawet dłużej miały przynajmniej częściowe wypadki usuwania e ruchomego w omawianych typach. Pod wpływem dialektów, którym obca była ta cecha, i języka ogólnopolskiego innowacja ta została w ciągu ostatnich trzech -wieków usunięta ze znacznych obszarów gwarowych.

§ 73. Przyrostek rzeczownikowy -yśek, -ySka, -yśko

Jednym z najwyraźniej zlokalizowanych terytorialnie jest przyrostek rzeczownikowy -yśek, -yślca, -yśko. Powstał on przez wstawienie formantu hipokorystycznego (KurL) ■/ między zakończony na samogłoskę pień i przyrostek z nagłosem wokalicznym (*kainy-y-bkb) względnie z kontaminac-ji -aśck \-y(ek == -yśek (por. Karpi 152, 150), ale nie wszędzie się rozwinął i stał się produktywny. Uważany jest za zjawisko półnoonosłowiańskie, ponieważ występuje w języku dolnołużyckim (katnyśk, kśemyśk, hoknyśko). rosyjskim (drewyśko. sołnyśko. matyśka) oraz w dziełach takich pisarzy związanych z Mazowszem czy Kresami, jak P. Skarga (promyszczek), Knapiusz (młotyczek), M. Oczko (sini my szczek), A. Tołoezko (dzwony szki), M. Konopnicka z Suwałk i H. Sienkiewicz z Podlasia (cMopyszek). ale głównym obszarem jego wyrazistej i wyłącznej w dzisiejszych gwarach produktywności są tereny (18A) gwar wielkopolskich (goniyśek. dowyśek, kwtyśek Tom 31). sieradzkich (kamysek, slonysko, gźebysek, prumysek, słony sio, £ orwysko StI 30, Kam 101), łowickich (slunysko, óonysek Swid 311), kujawskich (kozonyiek, ćubyśek, spodySel: Sob 60), krajniackich (kńiatyśći,