K �jna DIALEKTY POLSKIE785

dalej) w pozycji przed 'ar ^L*fT rozprzestrzeniły się od południa dawne wschodnioleckiekie postaci wyrazów ze stwardniałymi spółgłoskami (Lor 103 n.).

Omówione innowacjo z okresu wyodrębniania się lecliickiej grupy językowej utrzymują się częściowo do dziś jako polskie cechy dialektalno. choć trzeba przyznać, że izoglosy wyznaczające ich zasięgi w ciągu przeszło tysiącletniego współżycia i kontaktów z pozostałymi, wsehodniolechiekimi dialektami zostały w niektórych wypadkach znacznie przesunięte, a dystrybucja (zakres występowania) cech dialektalnych uległa znacznemu zwężeniu na skutek oddziaływania pozostałych dialektów i powstałego w oparciu

0    nie języka ogólnopolskiego. Do cech dialektalnych z przełomu Leehiekiej

1    połabsko-polskiej epoki zaliczyć można także przegłos *eT w 'o, którego granica nie sięgała do Odry (LSpł II 16). Izoglosa jednak tego zróżnicowania dialektalnego zatarła się na skutek zgermanizowania Pomorza Zachodniego. Inno cechy lechickie, rozprzestrzeniwszy się na cało terytorium tego ugrupowania, przestały być jego cechami dialektalnymi. Dalsze innowacje językowe rozwijały się po wyodrębnieniu się grapy dialektów polskich, którą tworzyły śroilkowolechicki dialekt kaszubski i zespół dialektów wscbodniolochiekiek: mazowiecki, wielkopolski, małopolski i śląski. Nawiązanie w obrębie państwa polskiego bezpośrednich i ściślejszych kontaktów przez ludność mówiącą tymi dialektami spowodowało, że obok rozwijania się odrębności dialektalnych często dochodziło do szerzenia się innowacji na terytoria sąsiednich dialektów. Z uwagi na to rozpatrujemy w naszych rozważaniach nie rozwój każdego z dialektów osobno, lecz omawia,my powstawanie i rozprzestrzenianie się poszczególnych cech dialektalnych.

§ 6. Udźwięcznianie i ubezdźwięcznianio między wyrazowe spółgłosek przez samogłoski i spółotwarte

Usuwalność opozycji dźwięczności/bezdźwięezności spółgłosek zwartych (= zwartowybuchowych i zwartoszezelinowych) i szczelinowych, to znaczy ubezdźwięcznienie ich przed bezdźwięcznymi i w wygłosie absolutnym, udźwięeznienie zaś przed dźwięczną zwartą lub szczelinową z wyjątkiem v, f, dokonało się i upowszechniło w jakiś czas po zaniku jerów słabych, więc po wieku XT, a przed końcem XIV Avieku, skoro udźwięeznienie spotyka się już w Kazaniach gnieźnieńskich i Psałterzu floriańskim (St, 72).

Znacznie inaczej od śródwyrazowych upodobnień dokonywały się w tym samym chyba czasie zapoczątkowane zmiany dźwięczności spółgłosek na granicy dwóch, łącznie wypowiedzianych wyrazów. Na zmianę bowiem dźwięczności/bezdźwięezności kończącej wyraz spółgłoski zwartej lub szczelinowej wpływała po zaniku jera rozpoczynająca następny łącznie