K Þjna DIALEKTY POLSKIE78960

K Þjna DIALEKTY POLSKIE78960



158

zyka od podniebienia miÄ™kkiego, obniżanego przedwczeÅ›nie, tzn. przed ukoÅ„czeniem artykulacji samogÅ‚oski, dla wymówienia nastÄ™pnej spółgÅ‚oski nosowej. Najwyrazistsze tego przejawy, bo zidentyfikowanie w omawianej pozycji u 7. o: font, grant, ponlet-, spotykamy dziÅ› co najnmiej bardzo czÄ™sto w MaÅ‚opolsee po Kzeszów, Nisko, Iłżę, Opoczno, CzÄ™stochowÄ™. MyÅ›lenice, w pasie od Sieradza po Bydgoszcz oraz w szeregu mniejszych terenowo skupieÅ„.

§ 45. Przednia artykulacja stpol. «

W zwiÄ…zku z przejÅ›ciem trzyklasowego systemu samogÅ‚oskowych fonemów, różnicowanego zarówno przy pomocy poÅ‚ożenia jÄ™zyka jak i udziaÅ‚u warg (DejO 185), na system dwuklasowy fonemów, różnicowanych przez jednÄ… z tych cech fonologieznyeh, dokonaÅ‚o siÄ™ jak można sÄ…dzić ze zmian, jakim ulegÅ‚}' warianty poszczególnych fonemów w różnych dialektach polskich, zdefonologizowanie na. terenach formowania siÄ™ dialektów północno-wschodnich korelacji udziaÅ‚u warg przy zachowaniu fonologicznego charakteru wystmiÄ™eia/cofniÄ™cia jÄ™zyka, na terenie zaÅ› pozostaÅ‚ych dialektów zaokrÄ…glenie/spÅ‚aszczenie warg pozostaje podstawowÄ… cechÄ… fono-logicznÄ… różnicowania fonemów w zakresie ich barwy dźwiÄ™ku, a poÅ‚ożenie (przednie/tylne) jÄ™zyka Staje siÄ™ towarzyszÄ…cÄ… cechÄ… redundantnÄ…, nie speÅ‚niajÄ…cÄ… funkcji różnicowania wyrazów czy ich form. Z tymi terenowo zróżnicowanymi tendencjami rozwojowymi skÅ‚onni jesteÅ›my (DejPd) wiÄ…zać znacznie wczeÅ›niejsze od defonologizacji iloczasu północno-wschod-nio-polskie zbliżenie artykulacyjne a (= a) do e zwÅ‚aszcza po miÄ™kkich i w sÄ…siedztwie sonorantów, co doprowadziÅ‚o do kilku wypadków neutralizacji opozycji [a] : [e], wywoÅ‚anej znacznym podobieÅ„stwem artykulacji wariantów tych fonemów, to znaczy samogÅ‚osek & i e, które omówimy w § 45 — § 49.

Od czasu ustalenia siÄ™ dwuklasowego systemu fonemów samogÅ‚oskowych w pn.-wsch. dialektach polskich klasy te przeciwstawiaÅ‚y siÄ™ sobie nie spÅ‚aszczeniem/zaokrÄ…glemem warg, lecz wysuniÄ™ciem/cofniÄ™ciem jÄ™zyka. Nie budzi zastrzeżeÅ„ takie stwierdzenie, jeÅ›li chodzi o opozycjÄ™ [i] : [u] oraz [e]: [o], wymaga natomiast wyjaÅ›nieÅ„ w odniesieniu do [a]. Maksymalnie otwarty fonem [a] obojÄ™tny być musiaÅ‚ na wysuniÄ™cie/cofniÄ™cie jÄ™zyka, ale — jak można sÄ…dzić na podstawie rezultatów dalszego rozwoju w gwarach mazowieckich « i « — ustalona tu zasada przeciwstawiania przednich tylnym zwiÄ…zaÅ‚a siÄ™ z krótkÄ… czy dÅ‚ugÄ… realizacjÄ… tego fonemu, a mianowicie przednia artykulacja a (— A) towarzyszyÅ‚a realizacji fonemu [a] w pozycji krótkiej, natomiast przy pomocy tylnego wariantu a realizowano ten fonem w pozycji dÅ‚ugiej. Przednia artykulacja d, czyli w rezultacie przejÅ›cie fonetyczne a ^ A, musiaÅ‚o siÄ™ ustalić na Mazowszu


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
K ?jna DIALEKTY POLSKIE78958 156 częstego od końca XVI wieku w staropolszczyźnie {miely. sioła, usie
K ?jna DIALEKTY POLSKIE78990 188 >"a zachód od linii Gdańsk — Tuchola — Żnin — Gniezno — Kal
K ?jna DIALEKTY POLSKIE765 Mapa XIII. Stwardnienie spółgłosek przed ar z miękkiego semantycznego r.
K ?jna DIALEKTY POLSKIE78921 119 kontynuanty miękkich wargowych; karp/, "karpi, pa fi lub pa/,
K ?jna DIALEKTY POLSKIE78994 192 była tak słaba, że -wkrótce "w ogóle zanikła, zob. s. 193, opu
K ?jna DIALEKTY POLSKIEz87 206 (z Pietranie 1001, dług od statk browarnych 1687) zob. SobZ 158. Nie
K ?jna DIALEKTY POLSKIE753 63 3. wymiana miękkiego zgłoskotwórczego ? w twarde l z wyjątkiem pozycji
K ?jna DIALEKTY POLSKIE755 65 lecMcMch oddalały się od siebie terenowo i organizacyjnie, każde z nic
K ?jna DIALEKTY POLSKIE757 67 Mapa IX. Kontyimanty psi. +torl: 1. Obszary rozwinięcia się *tort w ta
K ?jna DIALEKTY POLSKIE759 69 Mapa X. Stwardnienie psł. sonantycznego l: Przejście sonantycznego mię
K ?jna DIALEKTY POLSKIE763 73 Mapa XI. Stwardnienie psi. son antycznego r: 1. Przejście son antyczne
K ?jna DIALEKTY POLSKIE785 dalej) w pozycji przed ar ^L*fT rozprzestrzeniły się od południa dawne w
K ?jna DIALEKTY POLSKIE78913 111 malborskieh (Górn 108); półnoenokociewskich (po Dzierzązno, Bobów S
K ?jna DIALEKTY POLSKIE78920 118 artykulacyjne głosek, które służyły do realizowania miękkich odpowi
K ?jna DIALEKTY POLSKIE78922 120 i częściowo kaszubskich do rozłożenia wargowych miękkich na dwufone
K ?jna DIALEKTY POLSKIE7895 104 razem z ś ź miękkie zwartowybuchowe i d na skutek wyrazistego podkre
K ?jna DIALEKTY POLSKIE78961 159 znacznie wcześniej od zmian wywołanych zróżnicowaniami iloczasowymi
K ?jna DIALEKTY POLSKIE78978 170 realizowany przez głoskę e względnie y — pośrednią między ! oraz e,
K ?jna DIALEKTY POLSKIE78999 197 Najwyraziśeiej chyba zaznaczała się nosowość wygłosowego -n na klą

więcej podobnych podstron