K �jna DIALEKTY POLSKIE753

3. wymiana miękkiego zgłoskotwórczego ? w twarde l z wyjątkiem pozycji po wargowej, a przed inną niż przedniojęzykowa twarda, która wyróżniła dialekty łużyckie zarówno od zachodniolechickick z konsekwentnym przejściem V w ], jak też od czeskich, gdzie odrębne od twardego sonantyezne l' po wargowej zachowało się we wszystkich pozycjach.

Te trzy ważne i wczesne — przypadające na VIII —IX w. — innowacje wyodrębniające zespół dialektów serbołużyckieh od dialektów ezesko-sło-wackieh, zachodnio-, środkowo-, a nawet czasem wschodniolechickich mogą być wystarczającą motywacją twierdzenia o formowaniu się łużyckiej grupy językowej równocześnie z grupą czesko-słowacką i lechieką. W wyniku ich ustalania się dialekty łużyckie zaczęły wydzielać się w odrębną grupę językową w takim samym stopniu i w tym samym czasie co czesko-słowacfcio i lechickie. Te dawne właściwości diałektalne, wczesne uformowanie się plemienne i jnzypuszczalnie polityczne (skoro z Frankami walczył Derwan jnż w roku 630). ustalenie się tak silnych cech etnicznych, że pozwoliły one zwycięsko znosić wielowiekowy napór germanizacji, oraz wytworzenie się późnych wprawdzie, ale wyłącznie łużyckich innowacji językowych pozwalają więc bez zastrzeżeń mówić o odrębnej grupie łużyckiej, choć na obszarach łużyckich rozwijały się wcześniej lub później niektóre cechy identyczne z lecliiekimi lub czeskimi innowacjami językowymi. Xa późniejszy brak wyrazistości w procesie pogłębiania się językowej odrębności grupy łużyckiej niewątpliwie wpłynęło w jakimś stopniu to, że plemiona serbołużyckie w X wieku dostały się pod władzę niemiecką, a losy ziemi milskiej i Łuźycy u schyłku X i na początku XI w. zależne były od zmiennej sytuacji politycznej, w której obok Czechów poważną rolę odgrywała Polska (HTP I—1, s. 115).

Równolegle do wyodrębniania się łużyckiej grupy językowej dokonuje się formowanie grupy językowej plemion lechickieh przez stopniowe narastanie odrębnych innowacji, których zasięgi terytorialne wyznaczają poszczególne odcinki granicy między tymi ugrupowaniami.

Po północnej stronie obszarów zajmowanych przez ezesko-słowackie i serbołużyckie ugrupowania etniczne rozciągały się od dorzecza górnej Wisły, Sanu, Wieprza i Bugu po Bałtyk i lewe porzecze dolnej Laby tereny, na których osiedliły się plemiona grupy lechickiej. Obszary zwartego ich zamieszkiwania z pominięciem pograniczy etnicznie mieszanych i bez zaznaczania licznych wówcza s jeszcze pustkowi przedstawia mapa VII. Kazwa tego językowogo ugrupowania plemion zachodnich, utworzona przez Kadłubka i przyjęta przez późniejszą historiografię polską ukształtowana. została sztucznie pod wpływem imienia osobowego Lech zam. Lęch od psi. *kd-, por. lęda 'pole nieuprawne’, z przyrostkiem -ehb. Jest ona może przekształceniem starszej nazwy plemiennej Lędzanin, Lędzanie czy