klimasz
4

■ISO

Hyc. 325. HozwóJ form mlędz>xJoHnnych wg W. DavHu (1912)

z (rtgmanty powUr ichni Inicjalna) zrównania. O cnblriy powalał*    ,

. ------------ .. ---.----- ..

™ ' -------

cl^tla tlq u..Hiy dolin. M — doliny młodo — wrłoaowr, D - doliny do)rto|«

******

Hyc. 329. Przebieg roicrtonkowywanln wytoczymy dolinami rzecznymi A — piał wyaociy*nowy, li — grt*ly. C — pagórki

Hyc. 323. Profile poprzeczne grzbietów góraklch

A — tloUwo, li criblat aplaatcionjr, C -* zuwn zanki a«iony, o — grabiał

&

nych. Zależnie od stopnia rozczłonkowania dolinami rozróżniamy kowyżc, plaskowzgórza, Karby i pagóry (ryc. 327).

Wysokie wzniesienia ciągnące sir; pomiędzy bardzo głęboko dolinami (> 500 m) nazywamy grzblcta m i g ó alę grzbiety niskie (<! 500 m), iłrednle (500—1500 in) i wysokie (> a także grzbiety óredniogórskło, zaokrąglone, w obszarze o rzeźbie no-dcnudncyjnej, i grzbiety wysokogórskie, granie, w obszarach dawniej zlodowaconych. Grzbiety górskie w zależności rni Iwidowy, dlum rozwoju i przebiegu procesów dcnudncyjnych maj»i postni:

1)    sto 1 i w górskich w obszarach o budowie płytowej, z wierzchowinę, stanowiącą fragment |x>wlcrzchni strukturalnej (ryc.

2)    g r z b i o t ó w u płaszcz o n y c h. o płaskiej nowiącej fragment powierzchni zrównania (np. Karkonosze, ryc.

3)    grzbietów powstałych wskutek przecięcia się zboczy dolinnych, czym rozróżniamy, grzbiety zaokrąglone, grzbiety ostre t granie.

Hyc. 327. Przebici* rnzezk-nkowy wanla wyżyny dolinami rzecznymi A — pUakowyl, a -• dilal, C — cirb, l> — pagór

ijbłcty z a o k r ą g I o n c powstały wskutek szybkiego wietrze-fd/o powolnego przebiegu procesów dcnudacyjnych (powolne społ-i spłukiwanie rozproszono oraz rozprysk). Zaokrąglona włorzcho-_rtbietu szerokiego jiokrywa ;ii«; ze strofy niccrozyjną (belt of no g. Hortona, 1945). Mnie) lub więcej wyraźny załom oddziela zo-wicrzchowlnę od łwrdziuj stromych stoków, rozczłonkowanych zydlowymi. Niektóre zaokrąglono wlorzchowiny powstały z prze-niaiych fragmentów starych powierzchni zrównania przez pro-udacyjne (ryc. 328 C). Grzbiety zaokrąglone są powszechno w ob-gtóre w okresach zlodowaceń plejstocońsklch znajdowały się w za-v»*runków peryglacjalnych. Główną rolę w icłi formowaniu grała soliflukcja poprzedzana intensywnym wietrzeniom mrozowym y, Rudawy, Sudety, Beskidy).

(jfzfolet y os t re, wąskie, powstają w wyniku intonsywnych pro-dcnudacyjnych nadążających zn tempem wietrzenia (ryc. 328 D). (jrsnjc powstają w wyniku znacznej przewagi odprowadzania zwie y nad jej produkcję (ryc. 328 E). Tokio warunki panują w obszn-klimacic zimnym, zarówno polarnym,! Spttsborgen, Grenlandia, An-) J.ik i wysokogórskim (Alpy, Tatry, Faragns, Himalaje). _t o i i I podłużny grzbietu górskiego i garbu wyżyn-

wyrównań y. zwłaszcza w obrębie stoliw i grzbietów splaszczo-)(ryc. 329 A).

falisty w obrębio grzbietów zaokrąglonych; na przemian wystę-[ nibrzmicnin wierzchołków i obniżenia przełączy (ryj*. 329 U, C), zębaty w obrębie grzbietów ostrych; zaznaczają się duże denlwc-pomię<izy wierzchołkami a przełęczami (ryc. 329 I)). pojawiają się iy tkalne,

iic/crlmty w obrębio grani; grzbiet Jest skalisty i poszarpany, się stromo turnic poprzegradzane przełęczami o różnej głębokości K)

'przebiegu linii grzbietowej zaznaczają nię zatem wzniesienia wierz-kulminująco Nzczytnmi oraz obniżenia zwano przełęczami. Różnię wierzchołki; kopulaste, koplastc, stożkowe i turnie o róż-tałcle, oraz. przełęcze: płytkie — szerokie, głębokie — wąs-; graniach wrota I wręby (ryc. 330). cnia w przebiegu linii grzbietowej, czyli przełęcze, są związane ze ile Żywym przebiegiem procesów dcnudacyjnych w przyległych ch stoków. Obustronne wgryzanie się w grzbiet 1 o J ó w ż r ód-:h doprowadza do szybszego przecięcia się ścian przeciwległych dalszego, szybkiego obniżenia lego odcinka grzbietu, a więc po-przełęczy. Także mniejsza odporność skał predysponuje powsta-I obniżeń przełęczowych. Gdy lejo źródłowo są rozmieszczone symet-po obu stronach linii grzbietowej, wtedy grzbiet zachowuje prze-Jrostollnijny, nie wysokości względne w obrębie wicrzcho-Mnico wysokości poinię<izy szczytami a przełęczami, są dużo (ryc.