~LWF0086 (2)

158

Ryc. 78. Kamień z Alstad (Ringerike). Wg T>. M. Wilsona

Hyc. 79. Pochewka drewniana z Lund zdobiona wg wzorów anglosaskich połączonych z elementami stylu Ringerike. Wg R. Blomąyista

pych, pociągający na pół barbarzyński© jeszcze środowiska, ujawnia wielokierun-kowość powiązań i żywotność rodzimych tradycji. Nie zdołały jej przytłumić chrześcijańskie wzorce, zdobnictwo pierwszych kościołów tkwi w pełni w dawnych nawykach, podobnie jak chrześcijańskie w swej treści ryty kamienne.

Zasygnalizowaliśmy tu w wielkim skrócie najważniejsze elementy przemian, które nastąpiły w kulturze Normanów w okresie wczesnofeudalnym. Wskutek przeobrażeń w strukturze społeczno-gospodarczej i politycznej ukształtowały się nowe środowiska kulturowe, zróżnicowane, lecz i zarazem integrowane na nie znanych dotąd na Północy zasadach. Obraz ten byłby jednak niepełny, gdybyśmy nie zwrócili uwagi, jak ten układ wartości, ukształtowany w specyficznych warunkach naturalnych i historycznych Skandynawii, funkcjonował w chwili konfrontacji Normanów z innymi ludami i kulturami. Uzyskamy w ten sposób zarazem swoisty sprawdzian słuszności rekonstrukcji, przedstawionej na poprzednich stronicach tego zarysu.