ksiazka9

ninicn z własnego dzieciństwa) zaczerpnął fcukrowski pomysł języka „blabkickiogo", w którym każdy wyra* zaczyna sic od .sylaby „bla". Tn niby-mowa jest oczywistym naśladowaniem języków „sekretnych”, /.a |>o-ntoc<) których obywatele .świata „wielkiej zabawy” próbwj.| .stworzyć własną, hermctycaną subkulturę •niedostępną dorosłym. Niezależnie od izolacyjnych tcnduncjl licznych zabawowych „działań” dziecięcych, wymyślanie nowych słów, nawet według bardzo j>ro-fftego schematu, stanowi rod tui j świetnej zabawy, formę twórczości słownej z zapałom uprawianej przez dzieci, a także Inspirującej artystów (przypomnijmy tu chociażby wiersz Tuwima o Trnlłeduwic Trulaliń-skim, jego żonie Tralalome, synku Tralalinku itd.). Wydaje się jednak, że rola folkloru dziecięcego jako źródła inspiracji artystycznej nic ogranicza się w przypadku Porwania w Tiutiurlistanu do oczywistych aluzji i cytatów. „Wielka zabawa" — ta podstawowa, dostępna dziecku rzeczywistość humanistyczna, to także specyficzny „system generujący", n zarazem zbiór tekstów wyrażających dziecięcy sposób poznu-wania i porządkowania świata. Jedną z metod wzbogacania własnej wiedzy o rzeczywistości jest twórcza adaptacja tekstów przynależnych do świata dorosłych. Przyjmuje ona często formy parodystyczno, prześmiewcze. Dzieci nie kierują się w tych poczynaniach obiektywną wiedzą o parofrazowanych tekstach. obcy Jest im także kulturowy snobizm. Pisze D. Simonides: ,.N:«• istnieje dla nich nic tak świętego, tak wzniosłego, aby nie mogło l>yć wystawione na śmiech. Parodiuje się zatem modlitwy i pieśni religijne, liymny państwowo, pieśni patriotyczne, hasła Jipolocjnno, a więc wszystko to, co uznane Jest za wielkie i stanowi (...) obiekt sakralizacji"^Vł. Stąd żegnanemu przez dziewczynę żołnierzowi, które „ojczyzna woła”, żal przede WNzystkim... jajecznicy, artysta zaś, Jak powszechnie

MB

wiu<k»mo, nador często „dzieckiem bywa podszyty".

Identyfikacja wyzyskanych przez ftuk rawskiego wzorców gonologioznych — i ogólniej - źródeł artystycznej inspiracji nic powinna jednak ograniczyć si«j do „demontażu" nlruktury artystycznej Porwania w Tiutiurlistanie. Czna zatem spróbować ujęć syntetycznych, zdających .sprawy ze złożoności konstrukcji utwoni, Jego .specyficznej wlclopoalomowości i spocio-łiów cit niema w nim różnych pokładów tradycji lite-r.ickiej. Właściwym punktom wyjścia do analizy strukturalnej hiśnl wydaje sir; rozpatrzenie konstrukcji podmiotu mówiącego oraz przyjętej w utworze swoistej strategii narracyjnej. Opowiadanie o losach trójki pr/yjaciół, Wiolinki \ niecnego Cygana toczy się t. pozycji ich naocznego świadka, n w pewnym zakresie i uczestnika, dysponującego wszakże wiedzy znacznie ra/lcglejxzq niż ta, która dostępna jest bohaterom, fi wiat, w którym rozgrywają «t<; wydarzenia będące przedmiotem opowieści, jest narratorowi dobrze znany, c/juje się on w nim zadomowiony i emocjonalnie zaangażowany w koleje losów bohaterów. „Kie<ly przypomnę sobie ten dzień z jesiennego złota i drzewa cfhylęco się jak sztandary |>elne dumnego milczenia -Izy ni.|c.'| mi wzrok" ⁴⁰ — wyanajc narrator -przystę-pUJi|C do opisu |X>gr/ebu liohatcrskiogo koguta ka-praJa Pypcui. Niezależnie od |x>dstawowogo dla prezentacji fabuły prnenens hiotoricum narrator za ponio-< | różnego rodzaju sygnałów przypomina o wydarze-nłncłi minionych, klórydi finał Już. się dokonał. I tak np. >11 formuji|c o noclegu, jaki spędzili w karczmie k i| tai Pypeć i Jego przyjaciele, antycypuje on dalszy bieg wypadków: „nikomu z niob na myśl nie przyszło, że była to ostatnia noc. którg npędzaję razem" **. Pcl-n I wiedzę o święcie przedstawionym demonstruje tez n uaator w specyficznej „po-akcji" obiecując czytelnikom pełne zasjiokojcnic icłi ci<*kawości co <ło dubrzych