larsen0225

11. Fizjologia oddychania 225

-    Stałe objętości płuc: objętość zalegająca, pozostająca w płucach po maksymalnym wydechu.

-    Pojemność: objętości płuc, na które składają się spirometrycznie wyznaczone objętości cząstkowe.

Zmienne objętości płuc są mierzone bezpośrednio spirometrem, objętość zalegająca - przeciwnie, tylko pośrednio, ponieważ nie może być wydychana.

2.1    Całkowita pojemność płuc

Jako całkowitą pojemność płuc (TLC - total lung capacity) określa się objętość znajdującą się w płucach po maksymalnym wdechu. Całkowita pojemność składa się z dwóch dużych objętości cząstkowych: pojemności życiowej i objętości zalegającej (zob. pkt 16.2).

2.1.1    Pojemność życiowa

Pojemność życiowa (VC - vital capacity) jest różnicą objętości pomiędzy maksymalnym wdechem i maksymalnym wydechem, to znaczy, że ilość powietrza, która po maksymalnym wdechu może być maksymalnie wydychana jest sumą objętości oddechowej oraz wdechowej i wydechowej rezerwy oddechowej. Pojemność życiowa określana jest spirometrycznie i może być dalej podzielona tak jak poniżej:

Wdechowa pojemność życiowa (VQ). Jest to objętość najgłębszego wdechu wykonanego po maksymalnym wydechu.

Wydechowa pojemność życiowa (VC_E). Objętość maksymalnego wydechu wykonanego po maksymalnym wdechu.

Objętość oddechowa. Objętość, która jest wdychana i wydychana z każdym oddechem; u dorosłego wynosi ok. 500 ml lub 7 ml/kg.

Wdechowa objętość zapasowa (IRV - inspirator}’ reserve volume). Objętość powietrza, która może być dodatkowo wprowadzona po zakończeniu normalnego wdechu. Prawidłowa wartość ok. 3 1.

Wydechowa objętość zapasowa (ERV - expira-tory reserve volume). Objętość, która po normalnym wydechu może być dodatkowo wydychana. Prawidłowa wartość ok. 1 1.

Udział pojemności życiowej w całkowitej pojemności płuc wynosi ok. 74%.

2.1.2    Objętość zalegająca

Objętość zalegająca (RV - residuaI volume) jest to ilość powietrza, która pozostaje w płucach po maksymalnym wydechu i dlatego nie może być zarejestrowana spirometrycznie. Udział objętości zalegającej w całkowitej pojemności płuc (TLC) wynosi ok. 26%. Objętość zalegająca może być określona za pomocą pletyzmografii całego ciała, lub metodą rozcieńczania gazów obojętnych.

Czynnościowa pojemność zalegająca (FRC -

functional residual capacity). Jest to suma objętości zalegającej i wydechowej objętości zapasowej, a więc końcowowydechowa objętość płuc: (FRC = RV + ERV). W zdrowych płucach wewnątrzpier-siowa objętość gazów odpowiada FRC.

2.2    Należne wartości

oraz znaczenie objętości i pojemności płuc

Całkowita pojemność płuc, pojemność życiowa i objętość zalegająca zależą od wielkości ciała, płci, wieku i wytrenowania, natomiast udział pojemności życiowej i objętości zalegającej w pojemności całkowitej w znacznym stopniu jest niezależny od płci i wielkości ciała. U kobiet wszystkie przytoczone objętości i pojemności są niższe o 20-25% niż u mężczyzn. Ogółem zmienność zakresu poszczególnych mierzonych wartości jest w porównywalnych grupach relatywnie duża. Nawet przy niektórych ciężkich schorzeniach płuc zmieniają się one niezbyt znacząco. Dodatkowo duże odchylenia od wartości prawidłowych mogą być wywoływane przez czynniki pozapłucne. Dlatego w praktyce klinicznej ważne jest. że:

I Objętości pluć są to zmierzone wartości anatomiczne, które nie umożliwiają wnioskowania o płucnej wymianie gazowej. Tylko wyraźne odchylenia mogą zostać wykorzystane diagnostycznie. Większe znaczenie dla funkcji płuc mają zmiany stosunku wentylacji do perfuzji niż zmiany objętości płuc.

W tab. 11.1 zestawiono prawidłowe wartości objętości płuc. Pojemności płuc zmieniają się pod