larsen0253

11. Fizjologia oddychania 253

dechowej grupie brzusznej i są między sobą, a także z innymi sieciami, połączone. Rozróżnia się następujące neurony oddechowe:

-    neurony wdechowe (neurony I): aktywne elektrycznie w czasie wdechu;

-    neurony powdechowe (neurony P,): aktywne elektrycznie w czasie pierwszej biernej fazy wydechu, czyli fazie powdechowej;

-    neurony powydechowe (neurony E₂): aktywne elektrycznie w czasie drugiej czynnej fazy wydechu.

Połączenia sieciowe. Neurony oddechowe są wzajemnie połączone w sieć. Ta sieć jest aktywowana przez bodźce dopływające z tworu siatkowatego. Dzięki aktywności wyzwalane są pobudzające lub hamujące potencjały postsynaptyczne. Do pierwotnej sieci podłączone są wdechowe, powdechowe i wydechowe neurony wychodzące. Ponieważ twór siatkowaty przewodzi wszystkie biegnące z obwodu dośrodkowe kolaterałe, należy pamiętać, że:

S Wpływ na oddychanie ma każdy wystarczająco silny bodziec dochodzący z organizmu.

9.2 Chemiczna regulacja oddychania

Najważniejszymi wartościami docelowymi oddychania są:

-    paC0₂,

-    pa0₂,

-    pH, względnie stężenie H⁺.

Te parametry' są utrzymywane na stałym poziomie we kiwi dzięki odmchowemu dopasowywaniu wentylacji. Kontrola odbywa się za pomocą obwodowych i ośrodkowych chemoreceptorów. C0₂ jest prawdopodobnie najważniejszym związkiem dla chemicznej kontroli wentylacji, ponieważ gaz. ten, z powodu swojej dobrej rozpuszczalności, dyfunduje gwałtownie do wszystkich tkanek, także do mózgu i płynu mózgowo-rdzeniowego. Tam C0₂ doprowadza do zmiany stężenia H⁺ i przez to również wentylacji. Przy czym system regulacji oddychania reaguje zwiększeniem lub zmniejszeniem wentylacji już na zmianę tętniczego pC0₂ o l mmHg.

9.2.1 Kontrola paC0₂, pa0₂, pH

przez chemoreceptory obwodowe

Kontrola gazów kiwi i wartości pH dokonuje się w przeważający sposób przez chemoreceptory tętnicze, które obustronnie znajdują się w kłębku szyjnym na wysokości podziału tętnicy szyjnej wspólnej i tętnicy szyjnej wewnętrznej i unerwiane są przez nerw zatoki szyjnej (od nerwu języko-wo-gardłowego). Dalsze chemoreceptory są zlokalizowane w kłębkach łuku aorty i prawej tętnicy podobojczykowej.

Chemoreceptory tętnicze reagują bardzo szybko na wzrost paC0₂, spadek pa0₂ lub wzrost stężenia H⁺, lecz również na spadek przepływu krwi.

Spadek tętniczego pa0₂. Jeżeli pa0₂ spada, pobudzane są chemoreceptory obwodowe: wzrasta objętość oddechowa i częstość oddechu. Przeciwnie wzrost pa0₂ wywołuje tylko nieznaczne zmniejszenie wentylacji. Ważne w praktyce klinicznej:

J Oddychanie zwiększa się dopiero przy spadku paOjdo 50-60 mmHg.

Krzywa odpowiedzi na 0₂, to znaczy wzrost wentylacji minutowej w zależności od spadku pa0₂, przebiega z nieznacznym tylko nachyleniem. Przyczyną jest zmniejszenie napędu oddechowego stymulowanego przez C0₂ wywołane przez zależny od hipoksji wzrost wentylacji ze spadkiem pC0₂. W zakresie pa0₂ wynoszącym 65-95 mmHg zazwyczaj nie występują żadne dające się udowodnić zmiany wentylacji.

Zmniejszenie tętniczej zawartości 0₂, np. przy niedokrwistości, do połowy normy pobudza chemoreceptory obwodowe tylko w nieznacznym stopniu.

Wzrost tętniczego pC0₂. Zmiany paC0₂ prowadzą do silnego pobudzenia chemoreceptorów obwodowych i wzrostu wentylacji. Wartość graniczna paC0₂ wynosi ok. 20-30 mmHg; powyżej tej wartości w zakresie fizjologicznym występuje zależność liniowa częstości impulsów od paC0₂.

Spadek wartości pH. Kwasica, niezależnie od przyczyny metabolicznej czy oddechowej, pobudza chemoreceptory obwodowe (oraz ośrodkowe) i wywołuje zwiększenie wentylacji.

9.2.2 Kontrola paC0₂ i H⁺

przez chemoreceptory ośrodkowe

Chemoreceptory ośrodkowe znajdują się w pniu mózgu, jednakże ich dokładna lokalizacja jest obecnie nieznana. Ponieważ C0₂ dyfunduje bardzo do-