11. Fizjologia oddychania 235
I Opór dróg oddechowych jest wywoływany przez wewnętrzne tarcie przepływu powietrza oddechowego, a także przez tarcie pomiędzy powietrzem oddechowym a drogami oddechowymi.
Kondukty wność. Przewodnictwo jest odwrotnością oporności; jednostka miary jest podawana w 1/s na cmH20. Przewodnictwo specyficzne jest konduk-tywnością dolnych dróg oddechowych podzieloną przez objętość pluć. Odzwierciedla ono znaczenie objętości płuc dla opora dróg oddechowych.
4.7.1 Opór przepływu laminarnego i turbulentnego
Przepływ laminarny. Według prawa Hagena--Poiseuille’a przy przepływie laminarnym opór dróg oddechowych jest wprost proporcjonalny do lepkości gazów i długości dróg oddechowych oraz odwrotnie proporcjonalny do czwartej potęgi promienia rury, przez którą przepływa gaz:
g
R = lepkość x długość = — •
Jeżeli rura jest krótka i szeroka, wystarcza niewielkie ciśnienie napędzające, aby pokonać opory przepływu. Jeśli, przeciwnie, rura jest długa lub wąska, aby wywołać podobny przepływ musi zostać wytworzone wyższe ciśnienie. Przy przepływie laminarnym gęstość gazu nie odgrywa roli.
Przepływ turbulentny. Przy przepływie turbulent-nym lub wirowym do pokonania oporów przepływu
Ryc. 11.3 Zależność pomiędzy objętością płuc i przestrzenią wewnątrztorakalną (transmuralny gradient ciśnień). W zakresie prawidłowej objętości oddechowej zależność ta przebiega w przybliżeniu liniowo. Średnica małych dróg oddechowych zmniejsza się równolegle do objętości oddechowej. W momencie osiągnięcia pojemności zamykającej (closing capacity) rozpoczyna się zapadanie małych dróg oddechowych. W momencie osiągnięcia objętości zalegającej odbywa się zapadanie. Wykres obowiązuje dla pozycji wyprostowanej przy zmniejszającym się ciśnieniu. Ciśnienie otwarcia zapadniętego pęcherzyka nie jest pokazane (Nunn, 1993; zmodyfikowano).