larsen0682

682 II Anestezjologia ogólna

5.1    Badanie przedmiotowe: obserwacja, palpacja, osłuchiwanie

Proste badanie przedmiotowe jest częścią składową każdego nadzoru podczas znieczulenia.

Obserwacja. Obserwowanie zabarwienia skóry i przepływu krwi przez naczynia włosowate (płytka paznokciowa) dostarcza jedynie przybliżonych informacji o czynności układu krążenia, dlatego ma ono znaczenie uzupełniające.

Palpacja. Badanie palpacyjne tętna na jednej z łatwo dostępnych w czasie operacji tętnic (np. na tętnicy promieniowej, szyjnej lub potylicznej) umożliwia prostą ocenę częstości akcji serca, zaburzeń rytmu i szacowanie amplitudy tętna. Palpacja jako metoda kontroli ciągłej jest jednak zbyt uciążliwa, dlatego do ciągłego monitorowania tętna używa się czujników elektronicznych.

Osłuchiwanie. Stetoskop należy do standardowego wyposażenia podczas znieczulenia. Osłuchując serce w okolicy przedsercowej lub stetoskopem przełykowym można ocenić częstość akcji i rytm serca oraz głośność tonów. Osłuchiwanie serca jest polecane szczególnie podczas znieczulenia dzieci ze względu na ścisły związek głośności tonów serca z wartością ciśnienia tętniczego w tej grupie wiekowej.

5.2    EKG

Monitor EKG jest standardowym urządzeniem

stosowanym do nadzoru podczas znieczulenia.

Zalety monitora: jego użycie umożliwia prostą i nieprzerwaną kontrolę rytmu i częstości akcji serca oraz wszelkich zaburzeń czynności bioelektrycznej serca.

Monitor EKG umożliwia obserwację:

-    częstości akcji serca,

-    rytmu serca,

-    zaburzeń akcji serca (bradykardia, tachykardia),

-    zaburzeń rytmu serca (nadkomorowe, komo-rowe),

-    zaburzeń przewodnictwa.

-    niedokrwienia mięśnia sercowego, zawału mięśnia sercowego.

-    wpływu leków na mięsień sercowy,

-    wpływu zaburzeń elektrolitowych na mięsień sercowy,

-    zatrzymania krążenia (rozpoznanie różnicowe: asystolia, migotanie komór, rozkojarze-nie elektromechaniczne).

Ograniczenia monitora EKG. Ze względów' technicznych, w trakcie operacji można wykorzystać tylko określone odprowadzenia. Szczegółowa analiza nie jest więc możliwa. Poza tym EKG nie dostarcza żadnych danych o kurczliwości mięśnia sercowego, ani też o wartościach ciśnienia tętniczego krwi: monitor dostarcza wyłącznie informacji

0    czynności bioelektrycznej serca, a nie o jego funkcji mechanicznej. Ponadto w sali operacyjnej wiele czynników zewnętrznych powoduje zakłócenia zapisu monitora, utrudniające lub wręcz uniemożliwiające właściwe odczytanie krzywej EKG.

5.2.1    Monitor

Zastosowane podczas operacji monitory EKG powinny wykazywać małą wrażliwość na zakłócenia, szczególnie na w'pływ elektrokoagułacji. Nowoczesne monitory mają oscyloskopy z pamięcią, w których zapis EKG jest „przechowywany” w trakcie rejestracji. Gdy krzywa dociera do brzegu ekranu zostaje ona wymazana lub na krótko zapamiętana, co umożliwia odtwarzanie zmian, np. arytmii, wkrótce po ich zauważeniu na monitorze. W niektórych monitorach aktualny obraz EKG można na ekranie wstrzymać (pozycja ,freeze")

1    dokładnie przeanalizować. Oscyloskopy dwukanałowe powtarzają obraz na drugim kanale dowolnie długo.

Niektóre oscyloskopy są dodatkowo wyposażone w rejestratory graficzne, które włączają się w zaprogramowanym czasie albo podczas sytuacji alarmowej.

Ponadto monitory mają licznik częstości akcji serca, który oblicza tę częstość rozpoznając szczyty załamków R (albo najwyższe zalamki krzywej EKG) i wyświetlają ją w postaci analogowej lub cyfrowej. Zazwyczaj w połączeniu z sygnałem akustycznym. Do licznika należą systemy alarmowe włączające się, gdy częstość akcji serca jest zbyt niska lub zbyt wysoka.

5.2.2    Elektrody

Do monitorowania EKG podczas operacji zakłada się elektrody naskórne, elektrody igłowe nie mo-