larsen0846

846 II Anestezjologia ogólna

0,21%). Badanie gazometryczne nie wykazuje istotnych zmian. Ze względów bezpieczeństwa oddychanie musi być nadzorowane, np. przez monitory oddechowe z odpowiednimi urządzeniami alannowymi.

5.6 Postępowanie praktyczne

Stosowanie PCA wymaga wykwalifikowanego personelu, który potrafi także programować pompę. Następujące informacje powinny być uwzględniane w protokole analgezji.

^ Wybór pacjenta. Pacjent musi zrozumieć zasadę analgezji na żądanie i umieć samodzielnie obsłużyć pompę. Informacje o tym sposobie leczenia muszą być udzielone choremu w odpowiednim czasie, musi on na nie wyrazić zgodę; obydwie sprawy powinny zostać udokumentowane. W ciężkich chorobach układu krążenia i oddychania oraz chorobach neurologicznych lub psychicznych PCA nie powinno być stosowane.

Wybór opioidu. Należy używać opioidu, do którego lekarze i pielęgniarki mają największe zaufanie. W przypadkach wyraźnie ograniczonej wydolności nerek powinno się unikać morfiny (niebezpieczeństwo kumulacji lub działania głukuronianów).

^ Należy ustalić wielkość pojedynczej dawki na żądanie, czas refrakcji i maksymalną dawkę na godzinę oraz odpowiednio zaprogramować pompę. Gdy wystąpi ból, pacjent może przyjąć wcześniej ustaloną dawkę pojedynczą (w bolusie). Alternatywnie można powoli podać dawkę początkową opioidu, np. 2 mg morfiny dożylnie w ciągu ok. 10 min, aż do osiągnięcia pożądanego poziomu analgezji (co najmniej 2 stopień).

^ Jeżeli po pojedynczej dawce nie uda się w ciągu 1 godz. uzyskać zadowalającej analgezji, trzeba tę dawkę podwyższyć. Jeżeli pożądany skutek nadal nie występuje, można skrócić czas refrakcji.

^ Podczas PCA nie wolno podawać innych opio-idów ani leków o działaniu uspokajającym i/lub nasennym bez porozumienia z lekarzem odpowiedzialnym za PCA (niebezpieczeństwo nadmiernej sedacji i depresji oddechowej).

^ Nadzór PCA obejmuje: częstos'ć oddechów, jakość analgezji, stopień sedacji; wszystkie dane muszą być zapisane w protokole.

Czas prowadzenia PCA: według potrzeby; maksymalnie 48 godz.

W razie nadmiernej sedacji lub depresji oddechowej: nalokson.

^ Przy nudnościach i wymiotach: metoklopramid. "*■ W przypadku świądu skóry: nalokson w małych dawkach; jeżeli okaże się nieskuteczny, przerwać PCA.

^ W zatrzymaniu moczu: cewnikowanie pęcherza.

6 Nieopioidowe leki przeciwbólowe

6.1 Wprowadzenie

W przeciwieństwie do opioidów działających ośrodkowo analgetyki o działaniu przeciwgorączkowym wywierają wpływ przede wszystkim na nocyceptory w uszkodzonej tkance. Są one ze względów praktycznych określane jako „analgetyki obwodowe”, choć niezupełnie trafnie, ponieważ ostatnio został odkryty doświadczalnie także ich ośrodkowy mechanizm działania.

Wyróżnia się trzy grupy analgetyków o działaniu przeciwgorączkowym:

-    pochodne słabych kwasów karboksylowych: kwas acetylosalicylowy i niesteroidowe leki przeciwreumatyczne (NSAR - nonsteroidal an-ti-rheumatic),

-    pochodne pirazołonu: metamizol, fenazon, fe-nylbutazon, oksyfenbutazon,

-    pochodne aniliny: paracetamol.

Pochodne kwasów karboksylowych i pirazołonu oprócz działania przeciwbólowego mają także właściwości przeciwzapalne i przeciwgorączkowe. Paracetamol natomiast nie ma działania hamującego proces zapalny, lek ten działa tylko przeciw-bólowo i przeciwgorączkowe. Z grupy pochodnych pirazołonu dwa z nich - fenylobutazon i oksyfenazon - ze względu na działania niepożądane nie są używane jako analgetyki, lecz tylko w schorzeniach reumatycznych.

6.2 Mechanizm działania

6.2.1 Obwodowe działanie przeciwbólowe

Podczas uszkodzenia tkanek tworzy się prosta-glandyna E, która wzmaga wrażliwość nocycepto-