larsen0759

28. Leczenie krwią i preparatami krwiopochodnymi 759

2.3    Układ Kell

Antygen K jest bardzo silnie immunogenny. Przeciwciała anty-K powstają często w trakcie masywnych przetoczeń, gdy K-ujemny biorca otrzyma krew K-dodatnią. Uczulenia biorców można wyeliminować, gdy K-ujemny biorca będzie otrzymywał tylko krew K-ujemną.

Przeciwciała z innych układów mają czasami również znaczenie kliniczne.

2.4    Testy zgodności

Przed każdym przetoczeniem krwi muszą zostać przeprowadzone odpowiednie badania, aby zmniejszyć do minimum, względnie całkowicie wyeliminować ryzyko wystąpienia reakcji potransfuzyj-nych. Do badań tych zalicza się:

-    oznaczenie grupy krwi i czynnika Rh,

-    próbę krzyżową,

-    test wykrywania przeciwciał u dawcy i biorcy. Oznaczanie serologiczne grup krwi oraz interpretacja uzyskanych wyników pozostają w zakresie odpowiedzialności lekarza i specjalisty w zakresie medycyny laboratoryjnej lub medycyny trans-fuzjologicznej albo innego lekarza specjalisty, który przeszedł 6-miesięczne szkolenie na odpowiednim oddziale (dyżurny punkt krwiodawstwa lub Instytut Transfuzjologii).

2.4.1 Próba krzyżowa

Najbardziej wartościowym testem zgodności jest próba krzyżowa, czyli próbna transfuzja w probówce. Za pomocą próby krzyżowej można ustalić, czy przeciwciała obecne u dawcy lub biorcy mogą wywołać poprzetoczeniową reakcję hemolityczną.

f Wykonanie próby krzyżowej wg Niemieckiego Towarzystwa Transfuzjologicznego jest obowiązkowe [także według przepisów obowiązujących w Polsce - przyp. red.].

Próba krzyżowa składa się z dwóch testów: dużego i małego.

-    Test duży: Surowica biorcy badana jest pod względem obecności przeciwciał skierowanych przeciwko określonym antygenom grup krwi znajdującym się na krwinkach czerwonych dawcy.

-    Test mały: W tym przypadku badana jest surowica dawcy na obecność przeciwciał skierowanych przeciwko erytrocytom biorcy. Wykonanie testu małego ma mniejsze znaczenie, gdyż można założyć, że dawca wcześniej był badany pod kątem obecności nieregularnych przeciwciał. Mały test ma znaczenie w przypadku noworodków i małych dzieci, u których nie wytworzyły się jeszcze regularne przeciwciała układu ABO. Jeżeli dawca ma grupę krwi B, a noworodek A, to aglutynację można wykazać tylko za pomocą testu małego.

Próba krzyżowa składa się z trzech faz:

1.    Faza początkowa. Przeprowadza się ją w temperaturze pokojowej; służy do wykrycia pomyłek popełnionych podczas oznaczania antygenów ABO lub wykazania obecności przeciwciał aglutynujących. Czas trwania: 1-5 min.

2.    Faza pośrednia. Polega na inkubacji w temperaturze 37°C mieszaniny surowicy i erytrocytów z albuminami bydlęcymi w inkubatorze lub łaźni wodnej przez okres 30-45 min. Test ten służy do wykrycia obecności przeciwciał niekompletnych lub takich, które skierowane są przeciwko specyficznym antygenom erytrocytów, ale które nie wywołują aglutynacji erytrocytów zawieszonych w 0,9% roztworze NaCl. Istotne jest tu przede wszystkim wychwycenie obecności przeciwciał z układu Rh. Jeśli ten test wypada ujemnie, przeprowadza się trzecią fazę badania.

3.    Faza antyglobulinowa. W teście tym do inku-bowanej probówki dodaje się surowicę Coombsa (antyglobulinę ludzką). Jeżeli obecne w surowicy Coombsa przeciwciała skierowane przeciwko ludzkim immunoglobulinom przyłączą się do przeciwciał zaadsorbowanych na erytrocytach, wystąpi widoczna aglutynacja. Za pomocą tego badania można wychwycić obecność najczęstszych przeciwciał niekompletnych we wszystkich układach grup krwi, włącznie z Rh, Kell, Kidd i Duffy.

Przeprowadzanie wszystkich trzech faz badania jest ważne, w celu przeciwdziałania wystąpieniu ciężkich poprzetoczeniowych reakcji he-molitycznych. Wykonanie próby krzyżowej trwa co najmniej 30-45 min, co ma znaczenie w nagłych przypadkach.