28. Leczenie krwią i preparatami krwiopochodnymi 771
To bardzo rzadkie powikłanie polega na wystąpieniu podczas lub w krótkim okresie po transfuzji płytek krwi, niewydolności oddechowej z obrzękiem i nacieczeniem płuc. Zazwyczaj niezbędne jest zastosowanie wentylacji mechanicznej. Najczęstszą przyczyną jest obecność w osoczu dawcy przeciwciał swoistych granulocytowo (zob. pkt 6.7).
Plamica. W tym przypadku około 7-10 dnia po przetoczeniu trombocytów dochodzi do ostrej trombocytopenii ze skłonnością do krwawień. Przyczyną jest obecność przeciwciał swoistych płytkowo. Terapią z wyboru jest podaż i.v. immu-noglobulin w wysokich dawkach.
(GvHD - graft vs hosl disease). To rzadkie powikłanie może się rozwinąć po przetoczeniu trombocytów u pacjentów z upośledzoną czynnością układu immunologicznego. U takich pacjentów wszystkie komórkowe preparaty krwi powinny zostać przed przetoczeniem napromieniowane 30 Gy (zob. pkt 6.8).
Choroby zakaźne. Wraz z podażą koncentratów krwinek płytkowych mogą zostać przeniesione wirusy (np. HBV, HCV, CMV, HIV) oraz bakterie (np. Treponema, Yersinia) wywołujące określone choroby. Zlewane KKP pochodzące od wielu dawców obarczone są większym ryzykiem niż KKP otrzymane metodą aferezy.
W celu pozyskania świeżo mrożonego osocza (FFP - fresk. frozen plasma) krew pochodzącą od jednego dawcy mocno odwirowywuje się bezpośrednio po pobraniu. Oczyszczone ze wszystkich morfotycznych składników osocze przenosi się do specjalnego worka, a następnie zamraża w temp. -80°C i przechowuje w temp. -30 do -40°C. Metodą alternatywną pozyskiwania osocza jest maszynowa plazmafereza. Czas przechowywania wynosi 1-2 lata. Do transfuzji osocze jest rozmrażane w ciepłej łaźni wodnej, maksymalnie w temperaturze 37°C i natychmiast przetaczane.
Jedna jednostka preparatu zawiera ok. 200 ml osocza oraz określoną ilość stabilizatora; średnia zawartość białek wynosi 60 g/1. Aktywność labil-nych czynników krzepnięcia w świeżo mrożonym osoczu jest zachowana, płytki krwi nie są jednak obecne. Świeżo mrożone osocze jest pełnowartościowym preparatem, szczególnie do uzupełniania labilnych czynników krzepnięcia V i VIII. Każda jednostka zawiera 1 jednostkę czynnika VII1/1 ml osocza.
Podczas transfuzji świeżo mrożonego osocza należy pamiętać o tym, że:
I Świeże osocze od dawców grupy krwi A, B i 0 zawiera niezmienione izoaglutyniny i izohemolizy-ny. Dlatego podczas jego przetaczania należy uwzględnić odpowiednią zgodność grupową (tab. 28.9). Osocze AB wolno podać każdemu pacjentowi tylko w nagłych przypadkach.
Tylko głęboko zamrożone osocze grupy AB nie zawiera izoaglutynin, ale ze względu na małą liczbę dawców (4% obywateli Niemiec) niemożliwe jest sporządzenie większej liczby preparatów.
Prawidłowo przechowywane osocze zawiera również inhibitory enzymów krzepnięcia i fibry-nolizy: antytrombinę III, białka C i S, a2-makro-globulinę, os-antyplazminę i inhibitor aktywatora plazminogenu.
Osocze z nieaktywnymi wirusami. Obecnie preparat ten wytwarza się dwoma sposobami: jako osocze z detergentem (SD-Plasma) pozyskane od wielu dawców i jako osocze od pojedynczego dawcy po zastosowaniu błękitu metylenowego i światła (MB-Plasma). Inaktywacja wirusów upośledza jednakże aktywność czynników krzepnięcia zawartych w osoczu.
Świeże osocze zawiera wszystkie czynniki krzepnięcia w fizjologicznych stężeniach. Ich aktywność po rozmrożeniu wynosi co najmniej 70% aktywności wyjściowej. Dlatego podanie osocza
Tabela 28.9 Zgodność preparatów świeżego osocza u biorców różnych grup krwi | |
Grupa krwi biorcy |
Grupa krwi dawcy |
0 |
0, A, B, AB |
A |
A, AB |
B |
B, AB |
AB |
AB |