28. Leczenie krwią i preparatami krwiopochodnymi 763
ratorów komórkowych i bezpośrednio przy dawcy rozdzielona na odpowiednie części składowe. Z krwi krążącej dawcy można pobrać wybiórczo, w zależności od użycia odpowiednich separatorów, specyficzne komponenty krwi, takie jak: trombocyty, granulocyty, limfocyty, obwodowe komórki macierzyste i osocze, a pozostałe elementy krwi podać z powrotem dawcy.
Według wytycznych z posiedzenia naukowego Niemieckiej Izby Lekarskiej i Instytutu Paula Ehrlicha (1996) wyróżnione zostały następujące rodzaje preparatów krwi konserwowanej przedstawione w tab. 28.6.
ł Krew pełna konserwowana (KPK) służy do wytwarzania preparatów krwi i pochodnych osocza; jej transfuzja w Niemczech uważana jest za leczenie przestarzałe i może być zastosowana tylko w bardzo wyjątkowych sytuacjach, np. w medycynie ratunkowej.
Od jednego dawcy w ciągu 10 min pobiera się 450 lub 500 ml krwi pełnej i odprowadza się ją do plastykowego worka, który zawiera 63 lub 70 ml stabilizatora CPD albo CPD-l-A oraz cytrynian jako antykoagulant. Aby została utrzymana aktywność układu krzepnięcia, krew pełna powinna zostać schłodzona do temperatury l-6°C, tak szybko jak to tylko możliwe, osocze powinno zostać oddzielone w ciągu 6 godz. Jeżeli jednak planuje się pozyskać z tego preparatu płytki krwi, ich oddzielenie musi się jednak odbywać w temperaturze 20-24°C, gdyż w niższej temperaturze następuje upośledzenie funkcji trombocytów.
Tabela 28.5. Zmiany w preparatach krwi CPD w temperaturze 5°C (Miller; zmodyfikowano)
Dni
Parametr 1 7 14 21
pH |
7,1 |
7,0 |
7,0 |
6,9 |
pC02, mmHg |
48 |
80 |
110 |
140 |
Mleczany, mEq/l |
41 |
101 |
145 |
179 |
Wodorowęglany, mEq/l |
18 |
15 |
12 |
11 |
Potas, mEq/l |
3,9 |
12 |
17 |
21 |
Glukoza, mg/dl |
345 |
312 |
282 |
231 |
Wolna Hb, mg/dl |
1,7 |
7,8 |
13 |
19 |
2,3-DPG, pmol/ml |
4,8 |
1,2 |
< 1 |
< 1 |
Płytki krwi, % |
10 |
0 |
0 |
0 |
Czynnik V i VIII, % |
70 |
50 |
40 |
20 |
Warunki dopuszczające krew do transfuzji.
Zgodnie z „Wytycznymi oznaczania grup krwi i transfuzji krwi” każdy preparat krwi przed zezwoleniem do użycia musi zostać przebadany pod kątem HbsAg oraz obecności wirusów zapalenia wątroby typu C (HCV) i typu B (HBV), HIV i przeciwciał przeciwko Treponema pallidum. We wszystkich wydawanych preparatach wyniki tych badań muszą być jednoznacznie negatywne; stężenie AlAT oznaczone według optymalnej standardo-
Tabela 28.6. Rodzaje preparatów krwi I pochodnych osocza
1. Preparaty krwi
Koncentraty krwinek czerwonych (KKCz)
- koncentrat krwinek czerwonych bez kożuszka leukocytamo-plytkowego (KKCz bez koż. leuk.-plytk.)
- koncentrat krwinek czerwonych z roztworem wzbogacającym bez kożuszka leukocytarno--pfytkowego (KKCz bez koż. leuk.-ptytk.)
- ubogoleukocytarny koncentrat krwinek czerwonych (UKKCz)
- mrożony koncentrat krwinek czerwonych (mrożony KKCz)
Koncentraty krwinek płytkowych (KKP)
- koncentrat krwinek płytkowych (od jednego dawcy) (KKP)
- zlewany koncentrat krwinek płytkowych (od wielu dawców) (ZLKKP)
- koncentrat krwinek płytkowych otrzymany metodą aferezy (KKP-Af)
- ubogoleukocytarny koncentrat krwinek płytkowych (UKKP)
Osocze
- świeżo mrożone osocze (po okresie karencji) (FFP)
- osocze z inaktywowanymi wirusami
Preparaty przygotowywane specjalnie dla konkretnego pacjenta
- napromienowane preparaty krwi (NKKCz, NUKKCz)
- przemywany koncentrat krwinek czerwonych (PKKCz)
- osocze bogatopłytkowe
- mrożony koncentrat krwinek płytkowych (mrożony KKP)
- koncentrat granulocytów
- preparaty komórek macierzystych krwi
2. Pochodne osocza (po frakcjonowaniu)
Albuminy, immunoglobuliny, preparaty układu krzepnięcia (czynnik VIII, czynnik IX, kompleks protrombiny/PPSB), preparaty hamujące procesy krzepnięcia: klej fibrynowy, antytrombina, białko C i S, fibrynolityki