806 II Anestezjologia ogólna
Zalecane dawkowanie adenozyny w podciśnieniu kontrolowanym:
- ok. 100-140 pg/kg/min.
6.5.3 Prostaglandyna Ej
Prostaglandyna E, obniża cis'nienie tętnicze rozszerzając naczynia krwionośne. Elekt ten jest zależny od dawki i jest wynikiem bezpośredniego działania rozkurczającego miocyty naczyń krwionośnych. Substancja ta była już stosowana w celu wywołania podciśnienia kontrolowanego podczas zabiegów neurochirurgicznych (tętniaki naczyń mózgowych) i ortopedycznych (całkowita wymiana stawu biodrowego).
Prostaglandyna E, rozszerza większość obszarów naczyniowych, np. trzewny i nerkowy, i obniża opór naczyń obwodowych. Nie wskazuje ona wpływu na kurczliwość mięśnia sercowego i częstość akcji serca. Doświadczenia z zastosowaniem prosta-glandyny E, są niewielkie. Do chwili uzyskania rzetelnych wyników badań nie można jej więc polecać w celu wywołania podciśnienia kontrolowanego.
Dawkowanie prostaglandyny E, w podciśnieniu kontrolowanym:
- ok. 0,1 pg/kg/min.
Objawem niepożądanym jej stosowania może być rumień występujący przede wszystkim na twarzy.
W czasie podciśnienia kontrolowanego należy w sposób ciągły monitorować przede wszystkim:
- EKG,
- ciśnienie tętnicze mierzone metodą bezpośrednią (najkorzystniejsze średnie ciśnienie tętnicze),
- ośrodkowe ciśnienie żylne,
- pulsoksymetrię i kapnometrię,
- temperaturę ciała,
- diurezę,
- gazometrię krwi tętniczej i parametry równowagi kwasowo-zasadowej,
- hemoglobinę lub hematokryt.
W celu obniżenia ciśnienia tętniczego i zmniejszenia krwawienia w polu operacyjnym działanie środków farmakologicznych uzupełnia się często metodami fizycznymi. Należą do nich:
- odpowiednie ułożenie ciała,
- zastosowanie dodatniego ciśnienia w końcowej fazie wydechu (PEEP).
Ułożenie ciała. Wyższe ułożenie miejsca operowanego podczas podciśnienia kontrolowanego może się przyczynić do zmniejszenia przepływu krwi i poprawy drenażu żylnego w polu operacyjnym. W pozycji siedzącej podciśnienie kontrolowane prowadzi do zmniejszenia powrotu żylnego, co może spowodować obniżenie pojemności minutowej serca i spadek ciśnienia tętniczego.
Dodatnie ciśnienie w końcowej fazie wydechu (PEEP). PEEP podnosi ciśnienie w klatce piersiowej i zmniejsza powrót krwi żylnej. Może to doprowadzić do zmniejszenia pojemności minutowej serca oraz spadku ciśnienia tętniczego. W ten sposób pogłębia się podciśnienie uzyskane za pomocą środków farmakologicznych.
► U pacjentów ze zdrowymi naczyniami krwionośnymi nie należy obniżać średniego ciśnienia tętniczego poniżej 56-60 mmHg, aby uniknąć niedostatecznego przepływu krwi.
► Środki silnie działające, np. nitroprusydek sodu, powinny być zawsze podawane pompą in-fuzyjną lub strzykawką automatyczną w celu zapewnienia lepszej sterowności.
► Podciśnienie kontrolowane należy wprowadzać stopniowo, aby mogły zadziałać procesy adaptacyjne organizmu.
► Mieszanina gazów oddechowych powinna zawierać co najmniej 50% tlenu, aby skompensować zaburzenia wymiany gazowej w płucach spowodowane spadkiem ciśnienia tętniczego lub środkami farmakologicznymi.
► W czasie podciśnienia powinno się regularnie kontrolować gazometrię krwi tętniczej i wskaźniki równowagi kwasowo-zasadowej, aby w porę rozpoznać zaburzenia wymiany gazowej w płucach oraz kwasicę metaboliczną.
► Znaczna utrata krwi w czasie operacji musi być natychmiast uzupełniona, ponieważ hipo-